Zona historike e Durrësit, nga Amfiteatri te Kulla Veneciane, Kështjella, Hamami Mesjetar, duke përfshirë dhe disa shtëpi historike e ish-Bankën e Shtetit Shqiptar do të restaurohen dhe më pas do t’i hapet rruga modelit të Zonave për Zhvillimin e Biznesit/Turizmit (TID).
Këto të fundit funksionojnë në kuadrin ligjor ekzistues të OJF-ve dhe pushtetit vendor, mbi bazën e marrëveshjeve përkatëse ndërmjet Fondacioni Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim (AADF), bashkive dhe shoqatave BID/TID, të aprovuara në këshillat bashkiake respektive.
AADF ka ftuar subjektet e interesuara të dizajnit të arkitekturës për të ofruar tenderin numër 00145 për ′′Restaurimin dhe Kërkesën Urbane Dizajn i Prospektivës TID Durrës të gjendur brenda Parkut Arkeologjik Durrës”.
Qëllimi kryesor i projektit është “Projektimi i Restaurimit dhe Rikualifikimit Urban i zonës së ardhshme të TID Durrës, e cila ndodhet brenda zonës arkeologjike A në qytetin e Durrësit” në mënyrë që të rritet turizmi dhe rrjedhimisht zhvillimi ekonomik i zonës përmes restaurimit, konservimit dhe rehabilitimit të shtëpive, shesheve, rrugëve / shtigjeve tradicionale brenda zonave të treguara kufitare.
Qëllimi kryesor është përgatitja e një metodologjie për ndërhyrjen në ndërtesa, pllaka dhe rrugë/ shtigje brenda zonës së ardhshme të TID Durrës, si dhe modelin përkatës të ekzekutimit.
Më pas pritet që kontraktori të përgatisë modelin ekzekutiv për një vlerë ndërtimi prej afro 6 milionë dollarë.
Shërbimet e kërkuara nga kontraktori janë ndër të tjera identifikimi i kushteve aktuale të ndërtesave, vlerave arkitektonike, restaurimi i elementëve arkitektonikë, zëvendësimi i elementëve të dëmtuar, harmonizimi i fasadave, unifikimi i ngjyrave ta fasadave etj.
Në projekt thuhet se është qëllimi i Bashkisë për të zvogëluar hyrjen dhe qarkullimin e automjeteve në zonën e ardhshme të TID Durrës. Ndërsa projekti synon të rrisë hapësirën pa automjete brenda zonës së projektit për t’i dhënë më shumë hapësirë aktiviteteve të turistëve, ai gjithashtu synon të vlerësojë dhe më pas të propozojë krijimin e hapësirave të parkimit jashtë zonës për të akomoduar mjetet e transportit të përdorura nga vizitorët që vijnë në zona (p.sh. autobusë, automjete, etj.). është e rëndësishme të garantohet një sistem shumë i mirë i infrastrukturës për të përmirësuar tërheqjen turistike dhe gjendjen e banimit të banorëve.
Durrësi konsiderohet si një nga vendet më të rëndësishme të trashëgimisë kulturore në Mesdhe dhe pjesë përbërëse e historisë së Shqipërisë, e themeluar në vitin 627 para Krishtit si një vendbanim ilire. AADF në partneritet Ministria e Kulturës dhe Bashkia Durrës, përmes projektit TID Durrës synon të mbështesë zhvillimin e qëndrueshëm ekonomik të Durrësit, të nxisë zhvillimin ekonomik të tij duke kombinuar ruajtjen dhe valorizimin e trashëgimisë kulturore të Durrësit me zbatimin e Qarkut të Përmirësimit të Turizmit (TID Model), thuhet në projekt.
Zhvillim brenda zonës historike
Zona e ardhshme TID Durrës ndodhet brenda zonës arkeologjike A dhe fillon nga Kulla Veneciane në jug, shtrihet në perëndim përgjatë mureve Romake afërsisht 490 m deri në Kullën e Rojeve në veri. Në lindje shtrihet deri në kufi me rrugën Imzot Fan Noli, deri në rrugën Egnatia në jug për të përfshirë edhe ndërtesat në anën veriore përgjatë Rrugës Egnatia deri në kryqëzimin me Velierën.
Pjesë e zonës historike janë:
-Amfiteatri, i cili u ndërtua në fillim të shekullit II pas Krishtit, mbase gjatë sundimit të perandorit romak, Hadrian dhe simbolizon fuqinë ekonomike të Durrësit në periudhë romake, si dhe aftësitë inxhinierike të ndërtuesve. Amfiteatri i Durrësit u zbulua në vitin 1966 nga arkeologu i mirënjohur Vangjel Toçi, dhe është një nga Amfiteatrot më të mëdhenj antikë. Deri më tani është zbuluar më pak se gjysma e këtij monumenti që përbëhet nga shkallët, galeritë dhe menianumet
-Kështjella e Durrësit, i cili është shpallur monument kulture që në vitin 1948. Gjatë gjithë historisë Durrësi ka qenë një nga qytetet portuale më të rëndësishme të fortifikuara në Shqipëri dhe për më tepër në botën antike dhe bizantine. Kështjella ka vlera thelbësore arkitekturale dhe historike, pasi përdor një kombinim shumë të pasur të teknikave të ndryshme të ndërtimit dhe periudhave historike (antike, bizantine, mesjetare).
-Kulla veneciane u ndërtua në shekullin e 15-të mbi një kullë bizantine. Kjo konfirmohet nga prania e blloqeve të gardhit të mëparshëm, fragmenteve arkitektonike dhe relievit antik.
-Hamami Mesjetar, i shpallur monument kulture që në vitin 1973, ndodhet në qendër të qytetit dhe është ndërtuar në shekullin XVIII. Pjesa qendrore e ndërtesës është bërë me një kube, ndërsa pjesa tjetër që është më e ulët është e punuar me harqe guri.
-Shtëpia-Muzeu e Aleksander Moisiut (Muzeu Etnografik), e shpallur monument kulture në vitin 1973 ka një strukturë tipike osmane dhe arkitekturën e hershme të shekullit të 20-të, dalluese në hartimin e saj harmonik të bërë prej guri dhe dyshemetë prej druri, shkallët e sipërme nga harqe të mrekullueshme.
Në zonën historike përfshihen dhe Xhamia e Fatih, shtëpia e Fan Nolit, shtëpitë e familjes Manushi dhe Pali, ish Banka e Shtetit. /monitor
