Vetëm 1 javë pasi u përfunduan dialogjet kombëtare të sistemeve ushqimore, me partnerët të zyrës së OKB-së në Tiranë, FAO-s dhe aktorë të tjerë të përfshirë, Shqipëria merr pjesë në Para-Samitin e Sistemeve Ushqimore që zhvillohet në Romë.

Nëpërmjet një formati të kombinuar mes pranisë fizike dhe lidhjeve virtuale, përfaqësues nga e gjitha bota do të diskutojnë për 3 ditë me rradhë, ide të reja, mundësitë e bashkëpunimit dhe mbështetjen financiare, për transformimin e sistemeve të ushqimit dhe nisjen e angazhimeve të reja përmes partneriteteve, planeve të veprimit dhe mobilizimin e financave për të patur ndikim maksimal.

Para-Samiti i Romës, i cilësuar “Samiti i Popujve”(People’s Summit) do të mbledhë së bashku të rinjtë, fermerët, shoqërinë civile, studiuesë, sektorin privat, drejtues të politikave, ministrat e bujqësisë, mjedisit, shëndetit, financave ndër pjesëmarrës të tjerë.

Në kuadër të thirrjes së OKB-së për një botë ku askush nuk duhet të jetë më i uritur, i varfër dhe i kequshqyer, e duke ju përshtatur sfidave të kohëve të fundit si pandemia e COVID 19 & ndryshimet klimatike, punimet e këtij para samiti, marrin një rëndësi të vecantë. Shtetet anëtare do të përqendrohen në angazhime dhe ide të reja veprimi, me synim arritjen e Objektivave të Zhvillimit të Qëndrueshëm deri në 2030.

Para-Samiti do të vlerësojë procesin, duke hedhur bazat për një Samit ambicioz dhe produktiv mbi sistemet ushqimore, i cili do të zhvillohet në shtator të këtij viti, në New York.

Në ditën e dytë të Para Samitit të Romës, Ministrja e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural Milva Ekonomi, theksoi përpjekjet që po bën Shqipëria për përmirësimin dhe transformimin e sistemeve të ushqimit, në mënyrë që t’i bëjmë ato më rezistente ndaj sfidave të së ardhmes, qofshin këto të lidhura me zhvillimet demografike apo ndryshimet klimatike.

Duke besuar fuqimisht se bujqësia mund të jetë nxitës i zhvillimit ekonomik të vendit, Ministrja Ekonomi shprehu angazhimet e qeverisë për arritjen e SDG-ve lidhur me transformin e sistemeve ushqimore të fokusuara në 5 fusha kryesore veprimi:

  1. 1. Sigurimi i një zinxhiri vlere konkurrues në sistemet ushqimore.
  2. 2. Zhvillimi i agroturizmit dhe zinxhirëve të shkurtër vlere si mekanizma për zhvillimin rural.
  3. 3. Vendosja e një sistemi efektiv të sigurisë ushqimore, veterinare dhe mbrojtjes së bimëve.
  4. 4. Garantimi i përdorimit të qëndrueshëm të burimeve natyrore, mbrojtja e mjedisit, ruajtja e ekosistemeve dhe mundësimi i zbutjes dhe adaptimit të ndryshimeve klimatike.
  5. 5. Krijimi i një sistemi efektiv për menaxhimin e krizave.

Fjala e plotë e Ministres së Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural Milva Ekonomi:

Të nderuar vende anëtare të Samitit,

Është kënaqësi të jem pjesë e kësaj ngjarje globale e cila na ka mbledhur së bashku për të diskutuar një çështje kaq të rëndësishme si Sistemet Ushqimore, thelbësore për të gjitha vendet tona.

Ne të gjithë po bëjmë përpjekje të mëdha për të përmirësuar dhe transformuar sistemet tona kombëtare të ushqimit, në mënyrë që t’i bëjmë ato më elastike ndaj sfidave të së ardhmes, qofshin këto të lidhura me zhvillimet demografike ose ndryshimet klimatike.

Natyrisht, Objektivat e Zhvillimit të Qëndrueshëm sigurojnë një kornizë të jashtëzakonshme dhe gjithëpërfshirëse përmes së cilës mund të orientohen këto përpjekje. Pra, kur flasim për të ardhmen e sistemeve ushqimore, besoj se është e rëndësishme për të nxjerrë në pah tre elemente kryesore: Vizioni, Progresi dhe Angazhimi.

Shqipëria është një vend i vogël në zemër të Ballkanit me një potencial të lartë bujqësor. Sektori i bujqësisë është një nga shtyllat kryesore ekonomike të ekonomisë shqiptare duke kontribuar me 19% të PBB së vendit, duke punësuar rreth një të tretën e forcës punëtore në të gjithë vendin. Duke patur parasysh peshën e madhe që zë, ne po përpiqemi ta bëjmë këtë sektor një motor për zhvillimin e mëtejshëm ekonomik të vendit, duke diversifikuar dhe shtuar vlerën e produktit bujqësor, dhe synuar sigurimin e më shumë të ardhurave për familjet rurale si dhe ndërtimin e një sistemi të qëndrueshëm bujqësor.

Vendi po ndërhyn strategjikisht në sektor, duke ndërhyrë me ndryshime dhe përmirësime të synuara që janë hartuar bazuar në reagimet e marra përmes platformës së Dialogut Kombëtar, i cili bashkoi më shumë se 350 pjesëmarrës nga qeveria lokale dhe qendrore, organizata kombëtare dhe ndërkombëtare, fermerë, shoqëria civile, akademikë, sektori privat, agjencitë publike dhe media e specializuar.

Kjo sepse Shqipëria beson fuqimisht se bujqësia mund të jetë nxitës i zhvillimit ekonomik. Dhe në fakt, ne kemi parë progres në sektor: eksportet bujqësore janë rritur me 27% në tre vitet e fundit, me produktet e vendit që arrijnë tregje të reja, jo vetëm në rajon, por në të gjithë botën. Kjo u arrit duke përmirësuar rrënjësisht sistemet e ujitjes të tokave bujqësore, si dhe përpjekje të përkushtuara për të standardizuar produktet nën skemat e cilësisë. Për më tepër, zhvillimet në bujqësi mund të kenë ndikim pozitiv edhe në sektorë të tjerë, duke krijuar mundësi në rritjen e turizmit rural dhe transformimin e Shqipërisë në një destinacion emocionues.

Sigurisht, sistemet ushqimore janë të lidhura ngushtë me zhvillimet bujqësore. Dhe ashtu si bujqësia, sistemet ushqimore dhe ushqimi marrin një rol vendimtar në agjendën politike. Ushqimi i duhur është thelbësor për shëndetin dhe mirëqenien e çdo kombi. Por koncepti i të ushqyerit përmbledh të dyja, disponueshmërinë, si dhe cilësinë e ushqimit. Prandaj, vëmendja duhet t’i kushtohet të gjithë aktorëve në zinxhirin ushqimor: nga prodhimi tek tregtia dhe konsumi. Kjo është arsyeja pse ne po vlerësojmë nevojat për ndërhyrje në zinxhirin e furnizimit me ushqim, mjedisin ushqimor dhe sjelljen e konsumatorit.

Objektivi i përgjithshëm i Shqipërisë është të transformojë sistemin e saj ushqimor në një zhvillim të qëndrueshëm, që siguron sigurinë ushqimore dhe ushqimin për të gjithë. Dialogu Kombëtar mbi Sistemin e Ushqimit na dha mundësinë për të reflektuar me të gjithë grupet e interesit mbi rëndësinë e transformimit që duhet të kalojë ky sistem për të arritur Objektivat e Zhvillimit të Qëndrueshëm brenda vitit 2030.

Dhe kjo sjell gjithashtu angazhimet për dekadën e ardhshme, Shqipëria do të përqendrohet në 5 fusha kryesore të veprimit:

  1. 1.Sigurimi i një zinxhiri vlere konkurrues në sistemet ushqimore
  2. 2.Zhvillimi i agroturizmit dhe zinxhirëve të shkurtër vlere si mekanizma për zhvillimin rural
  3. 3.Vendosja e një sistemi efektiv të sigurisë ushqimore, veterinare dhe mbrojtjes së bimëve
  4. 4.Garantimi i përdorimit të qëndrueshëm të burimeve natyrore, mbrojtja e mjedisit, ruajtja e ekosistemeve dhe mundësimi i zbutjes dhe adaptimit të ndryshimeve klimatike
  5. 5.Krijimi i një sistemi efektiv për menaxhimin e krizave.

Ne mbetemi të vetëdijshëm se transformimi i sistemit ushqimor mund të arrihet vetëm përmes bashkëpunimit gjithëpërfshirës të shumë palëve. Eshtë gjithashtu thelbësore që të komunikohet në mënyrë aktive me grupet e interest të drejtpërdrejtë të sistemeve ushqimore, si; prodhuesit, sindikatat, shoqatat, akademia, organizatat, shoqëria civile, fermerët dhe komunitetin e donatorëve.

Për më tepër, duke synuar zbatimin e Marrëveshjes së Asociimit të BE-së, ne mbetemi të angazhuar për të kryer reformat tona komplekse në të gjitha fushat e nevojshme, veçanërisht në fushën e sigurisë ushqimore.

Shpresoj që ky samit të inkurajojë gatishmërinë e të gjitha vendeve për të vepruar në mënyrë aktive dhe për të bashkëpunuar më tej në vizionin tonë të përbashkët.

Faleminderit!