Ndërsa plakemi, truri ynë ndryshon në nivel molekular. Këto ndryshime ndikojnë në mënyrën se si funksionojnë qelizat nervore, duke na bërë më të prekshëm ndaj problemeve të kujtesës dhe sëmundjeve neurodegjenerative si sëmundja e Alzheimerit.

Hulumtimet e reja të botuara në Nature Communications sugjerojnë se dieta mund të jetë në gjendje të kundërveprojë disa nga këto ndryshime.

Proteinat kryejnë funksione thelbësore në tru, nga rregullimi i metabolizmit deri te lehtësimi i komunikimit midis neuroneve.

Për të ruajtur funksionin e duhur, këto proteina duhet të rinovohen, degradohen ose modifikohen kimikisht vazhdimisht.

Një ekip ndërkombëtar shkencëtarësh, i udhëhequr nga Dr. Alessandro Ori nga FLI në Gjermani, studioi një proces kyç kimik në tru të quajtur ubikuitinim, i cili vepron si një etiketë molekulare: Qeliza “shënon” proteinat e saj, disa që të aktivizohen dhe të tjera që të eliminohen kur nuk nevojiten më.

Sipas Dr. Alessandro Ori, plakja e ndryshon ndjeshëm këtë proces shënjimi.

“Analizat tona treguan se plakja çon në ndryshime themelore në mënyrën se si proteinat në tru etiketohen kimikisht”, shpjegon ai. “Procesi i ubikuitinimit vepron si një çelës molekular… Në trurin e plakur, ky sistem i akorduar imët bëhet gjithnjë e më i pabalancuar.”

Ekipi vëzhgoi se shumë etiketa proteinash grumbullohen me moshën, ndërsa të tjera zhduken – ndryshime që ndodhin pavarësisht nga sasia e proteinave të pranishme. Kjo sugjeron që vetë sistemi rregullator bëhet më pak i saktë me kalimin e kohës.

Një faktor kyç pas këtyre ndryshimeve është proteazoma, “sistemi i riciklimit” i brendshëm i qelizës përgjegjës për heqjen e proteinave të dëmtuara ose të panevojshme. Ndërsa trupi plaket, proteazoma bëhet më pak efikase.

Rezultati? Proteinat e shënuara për shkatërrim grumbullohen sepse nuk hiqen siç duhet. Shkencëtarët kanë vlerësuar se rreth një e treta e ndryshimeve të vërejtura në ubikuitinim janë për shkak të kësaj uljeje të efikasitetit të proteazomës. Me kalimin e kohës, akumulimi i proteinave problematike e bën të vështirë që neuronet të funksionojnë siç duhet.

Studimi tregon se ubikuitinimi mund të përdoret si një “shënues” për të kuptuar se si truri plaket në nivel molekular dhe sugjeron potencialin për të synuar rregullimin e proteinave për të zvogëluar dëmtimin neuronal të lidhur me moshën.

Në planin afatgjatë, këto njohuri mund të thellojnë kuptimin tonë se si dieta ndërvepron me homeostazën e proteinave dhe të ndihmojnë në formësimin e strategjive për të parandaluar ose ngadalësuar sëmundjet neurodegjenerative, të tilla si sëmundja e Alzheimerit.