Me titullin tërheqës “Evropa ka një vakum lidershipi. Si do ta menaxhojnë Trumpin”, gazeta New York Times bën një analizë të thelluar në marrëdhëniet e BE-së me manjatin amerikan, një muaj përpara se presidenti i zgjedhur të rihyjë në Shtëpinë e Bardhë.
Në këtë analizë përshkruhet një skenë e kalbjes që mbizotëron në skenën politike evropiane, teksa shumë vende i shohin qeveritë e tyre ose të rrëzuara ose të varura në fije të perit. Dhe e gjithë kjo situatë po ndodh, ndërkohë që lufta në Ukrainë vazhdon dhe skena në Lindjen e Mesme ka ndryshuar në mënyrë drastike.
Teksa liderët evropianë u mblodhën të mërkurën në Bruksel për darkë me presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky, një dilemë e la në hije diskutimin. Kjo dilemë lidhet me kthimin e afërt të Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë , raporton gazeta historike.
Shqetësimi nuk ka të bëjë vetëm me mundësinë e një ndryshimi të politikës amerikane për luftën në Ukrainë. Evropa po përballet me një krizë të brendshme të udhëheqjes që kërcënon kohezionin e saj në një kohë kur Uashingtoni mund të heq dorë nga mbështetja për Kievin.
Përmbysjet politike pasojnë njëra-tjetrën në kryeqytetet e mëdha të Evropës. Në Gjermani, qeveria e Olaf Scholz u shemb, duke e zhytur vendin në një sezon të polarizuar zgjedhor. Në Francë, Emmanuel Macron është dobësuar pas muajsh trazirash sociale, ndërsa në Britani, me gjithë ngritjen e një qeverie laburiste nën udhëheqjen e Keir Starmer, vështirësitë ekonomike të brendshme dhe ndikimi i Brexit e pengojnë vendin të luajë një rol udhëheqës.
Ish-ambasadori gjerman në SHBA, Wolfgang Isinger e përshkruan situatën me shqetësim. “Është një kohë tmerrësisht e keqe për Gjermaninë që të jetë në një fushatë elektorale, me konfrontime të forta politike”, tha ai.
Paqëndrueshmëria politike duket se po e zvogëlon aftësinë e vendeve evropiane për t’iu përgjigjur presioneve që Trump mund të sjellë me propozimet e tij për t’i dhënë fund luftës.
Perspektiva e një zone sigurie dhe ngërçi evropian
Politika amerikane mund të ndryshojë në mënyrë drastike me kthimin e Trump në pushtet. Tashmë, ka pasur raporte për një plan për të krijuar një zonë tampon 800 milje midis Ukrainës dhe Rusisë, që do të kontrollohet nga 40,000 trupa evropiane. Një plan i tillë, megjithëse i vështirë për t’u zbatuar pa mbështetjen e SHBA-së, do të shkaktonte reagime serioze politike në Gjermani, Britani dhe vende të tjera ku pjesëmarrja në operacionet ushtarake mbetet tabu.
“Kjo zonë tampon nuk do të materializohet”, thotë Jeremy Shapiro, drejtor i kërkimit në Këshillin Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë. “Por është një veprim i madh në teatrin politik“, shtoi ai. Strategjia e Trump shpesh përfshin këtë lloj teatri, duke synuar të thyejë unitetin evropian dhe të tërheqë vëmendjen.
Sfida për Evropën është të mos lejojë Trump të shfrytëzojë dobësitë e saj të brendshme. Në vend të kësaj, liderët e saj duhet të sigurojnë që Evropa të ketë fjalën në çdo proces diplomatik që përfshin SHBA-në, Ukrainën dhe Rusinë.
Dobësimi i lidershipit në Gjermani dhe Francë
Gjermania, gurthemeli i unitetit evropian, është në harresë, me zgjedhjet që priten në shkurt dhe negociatat për të formuar një qeveri që ka gjasa të zvarriten deri në pranverë. Friedrich Merz, pasardhësi i mundshëm i Scholz-it, është zotuar të vazhdojë mbështetjen ushtarake për Ukrainën, por gjithashtu të kërkojë fundin e konfliktit.
Në Francë, Macron mbetet aktiv në skenën ndërkombëtare, duke propozuar iniciativa paqeje, por pozicioni i tij politik i brendshëm është jashtëzakonisht i brishtë. Paraliza politike pas zgjedhjeve të fundit dhe mungesa e një qeverie të qëndrueshme kufizojnë aftësinë e tij për të udhëhequr një përpjekje të përbashkët evropiane.
Varësia strategjike nga SHBA dhe sfida e unitetit
Paaftësia e fuqive të mëdha evropiane për të ofruar një udhëheqje të fortë zbulon një problem më të thellë strukturor: varësinë strategjike të Evropës nga SHBA. Duke lënë të kuptohet se Uashingtoni mund të tërheqë mbështetjen e tij për Ukrainën, Trump tashmë ka shkaktuar shqetësim.
Disa liderë evropianë po përpiqen të kultivojnë marrëdhënie personale me Trump, duke shpresuar se do të sigurojnë marrëdhënie më të mira dypalëshe. Macron, për shembull, e ftoi Trumpin në një pozicion të spikatur në hapjen e Notre Dame, ndërsa Scholz thuhet se po kërkon një takim me të përpara se të largohet nga kancelaria.
Megjithatë, varësia nga politika amerikane rrezikon autonominë evropiane. Nëse SHBA ndryshon strategjinë, Evropa mund të detyrohet të përshtatet me kushtet e reja, duke minuar unitetin dhe ndikimin e saj.
Pas gati tre vitesh luftë, politika për Ukrainën po ndryshon edhe në Evropë. Udhëheqësit janë zotuar të vazhdojnë mbështetjen ushtarake, por presioni po rritet për t’i dhënë fund konfliktit. Sfida për Evropën është të ruajë unitetin e saj dhe të përdorë këtë moment kritik për të forcuar autonominë e saj, duke u përballur me sfidat e dyfishta të luftës në Ukrainë dhe kthimin e Trump.
Aftësia e Evropës për të kapërcyer krizat e saj të brendshme dhe për t’u përballur kolektivisht me këto sfida do të përcaktojë të ardhmen e saj si një aktor global gjeopolitik.
