Udhëheqësit e Izraelit kanë deklaruar se Hamasi do të fshihet nga faqja e dheut dhe Gaza nuk do të kthehet kurrë në atë që ishte. “Ne kemi vendosur dy qëllime për luftën: të eliminojmë Hamasin duke shkatërruar aftësitë e tij ushtarake dhe qeverisëse dhe të bëjmë gjithçka që është e mundur për të sjellë pengjet tanë në shtëpi,” tha kryeministri Benjamin Netanyahu, ndërsa Izraeli zgjeronte operacionet e tij tokësore në Gaza.
Operacioni “Shpata e Hekurt” filloi si kundërpërgjigje ndaj vrasjes së më shumë se 1,400 njerëzve nga persona të armatosur të Hamasit në një sulm brutal ndaj komuniteteve izraelite, dhe shefi i shtabit të Izraelit ka thënë se ushtria po lufton “për të drejtën tonë dhe të drejtën e brezave të ardhshëm për të jetuar në siguri dhe prosperitet në atdheun tonë”. Qëllimi për t’i dhënë fund sundimit të Hamasit është miratuar nga Sekretari amerikan i Shtetit, Antony Blinken.
Sapo Izraeli të jetë i kënaqur që Hamasi është mposhtur, qëllimi i tij i deklaruar është të shkëputet plotësisht nga Gaza. Ministri i Mbrojtjes Yoav Gallant flet për një “regjim të ri sigurie” atje, pa përgjegjësi izraelite për jetën e përditshme.
Synimet e Izraelit duken shumë më ambicioze se çdo gjë që ushtria ka planifikuar në Gaza më parë dhe mund të zgjasë me muaj. Por a janë ato realiste dhe si mund t’i përmbushin komandantët e saj? Hyrja në Rripin e Gazës përfshin luftime urbane shtëpi më shtëpi dhe mbart rreziqe të mëdha për një popullsi civile prej më shumë se dy milionë. Zyrtarët në Gazën e drejtuar nga Hamasi thonë se më shumë se 9 mijë njerëz janë vrarë tashmë dhe qindra mijëra të tjerë janë larguar nga shtëpitë e tyre.
Forcat e Mbrojtjes së Izraelit (IDF) kanë detyrën e shtuar për të shpëtuar 241 pengje, të mbajtur në vende të panjohura në të gjithë Gazën. “Unë nuk mendoj se Izraeli mund të çmontojë çdo anëtar të Hamasit, sepse është një ide e islamit ekstremist,” thotë analisti ushtarak Amir Bar Shalom i Radios së Ushtrisë së Izraelit. “Por ju mund ta dobësoni atë aq sa mundeni, në mënyrë që të mos ketë aftësi operacionale”, shton ai.
Dobësimi i tij mund të jetë një objektiv më realist sesa çmontimi i tij tërësisht. Izraeli ka zhvilluar tashmë katër luftëra me Hamasin dhe çdo përpjekje për të ndalur sulmet me raketa ka dështuar. Një zëdhënës i IDF tha se qëllimi kryesor ishte që Hamasi të mos kishte më kapacitetin ushtarak për të “kërcënuar ose vrarë civilët izraelitë”.
Michael Milstein, kreu i forumit të studimeve palestineze të Universitetit të Tel Avivit, pajtohet se shkatërrimi i Hamasit do të ishte shumë i ndërlikuar. Ai thotë se do të ishte marrëzi të besohej se mund të çrrënjosni idenë që mishëron Hamasin, një degë e Vëllazërisë Myslimane që ka ndikuar në lëvizjet islamike në mbarë botën. Përveç fuqisë prej mbi 25,000 persona të krahut ushtarak të Hamasit, ai ka 80-90,000 anëtarë të tjerë që janë pjesë e infrastrukturës së tij të mirëqenies sociale, ose Dawa, thotë ai.
Pushtimi tokësor i mbushur me rrezik
Operacioni ushtarak është në mëshirën e disa faktorëve që mund ta prishin atë. Krahu i armatosur i Hamasit, Brigadat Izzedine al-Qassam, do të jetë përgatitur për një ofensivë izraelite dhe mund të përdorë rrjetin e tij famëkeq dhe të gjerë të tuneleve për të sulmuar forcat izraelite. Në vitin 2014, batalionet izraelite të këmbësorisë pësuan humbje të mëdha nga minat antitank, snajperët dhe pritat, ndërsa qindra civilë vdiqën në luftimet në një lagje veriore të qytetit të Gazës. Edhe këtë herë numri i viktimave të civilëve është rritur që nga zgjerimi i operacioneve tokësore më 27 tetor dhe IDF ka humbur një numër në rritje ushtarësh në luftime.
Izraelitët janë paralajmëruar të përgatiten për një luftë të gjatë dhe një rekord prej 360,000 rezervistësh janë paraqitur në detyrë. Pyetja është se sa kohë Izraeli mund të vazhdojë fushatën e tij ndërsa presioni ndërkombëtar rritet për një armëpushim, me furnizimet me ujë, energji elektrike dhe karburant të ndërprerë dhe paralajmërimet e OKB-së për një katastrofë njerëzore që po shpaloset.
“Qeveria dhe ushtria ndjejnë se kanë mbështetjen e komunitetit ndërkombëtar – të paktën udhëheqësit perëndimorë. Filozofia është ‘le të mobilizojmë, kemi shumë kohë’,” thotë Yossi Melman, një nga gazetarët kryesorë të sigurisë dhe inteligjencës izraelite. Por herët a vonë ai beson se aleatët e Izraelit do të ndërhyjnë nëse shohin imazhe të njerëzve të uritur. Presioni do të rritet gjithashtu ndërsa viktimat civile vazhdojnë të rriten. “Është shumë e ndërlikuar sepse kërkon kohë dhe administrata amerikane nuk do t’ju lejojë të qëndroni në Gaza për një ose dy vjet,” thotë Michael Milstein.
Shpëtimi i pengjeve
Shumë nga pengjet janë izraelitë, por mes tyre ka edhe një numër të madh shtetasish të huaj dhe me shtetësi të dyfishtë, që do të thotë se disa qeveri të tjera – përfshirë SHBA-në, Francën dhe Britaninë e Madhe – kanë një aksion në këtë operacion dhe lirimin e tyre të sigurt.
Presidenti Isaac Herzog ka thënë se është prioriteti kryesor i Izraelit t’i sjellë ata në shtëpi. Por specialisti strategjik francez, kolonel Michel Goya beson se IDF kishte një zgjedhje të drejtpërdrejtë, ose duke kursyer jetën e pengjeve, ose duke shkuar për t’i “bërë Hamasit sa më shumë dëm”.
Thirrjet tronditëse nga familjet e atyre që janë robër të Hamasit po rrisin presionin ndaj udhëheqësve të Izraelit dhe udhëheqësi politik i Hamasit në Gaza, Yahya Sinwar, ka thënë se ata janë të gatshëm të shkëmbejnë të gjithë pengjet për mijëra të burgosur palestinezë në burgjet izraelite. Një marrëveshje e tillë nuk ka gjasa. Në vitin 2011, Izraeli shkëmbeu më shumë se 1000 të burgosur për lirimin e një ushtari, Gilad Shalit, i mbajtur nga Hamasi për pesë vjet. Jahya Sinwar ishte në mesin e të liruarve dhe tani është kreu i tyre në Gaza.
Fqinjët po shikojnë nga afër
Ajo që mund të ndikojë gjithashtu në kohëzgjatjen dhe rezultatin e një ofensive tokësore është se si reagojnë fqinjët e Izraelit. Kalimi kufitar i Egjiptit Rafah me Gazën është bërë një pikë qendrore humanitare për furnizimet që hyjnë në Gaza. Qindra mbajtës të pasaportave të huaja dhe disa nga të plagosurit janë lejuar të largohen, por të tjerë mbeten. “Sa më shumë të vuajnë gazanët pas fushatës ushtarake izraelite, aq më shumë presion do të përballet Egjipti, për t’u dukur sikur nuk ua ka kthyer shpinën palestinezëve,” thotë Ofir Winter i Institutit të Studimeve të Sigurisë Kombëtare të Izraelit.
Por kjo nuk do të shtrihet në Kajro duke lejuar një kalim masiv të gazanëve në veri të Sinait. Presidenti Abdul Fattah al-Sisi ka paralajmëruar se çdo përpjekje për të zhvendosur banorët e Gazës në gadishullin Sinai do t’i shtyjë egjiptianët të “dalin dhe të protestojnë në miliona”. Mbreti Abdullah i Jordanisë ka folur gjithashtu për një “vijë të kuqe” për çdo përpjekje të mundshme për të nxjerrë refugjatët palestinezë nga Gaza: “Nuk ka refugjatë në Jordani, nuk ka refugjatë në Egjipt,” paralajmëroi ai. Kufiri verior i Izraelit me Libanin është gjithashtu nën vëzhgim të ngushtë.
Tashmë ka pasur sulme të rregullta, vdekjeprurëse ndërkufitare që përfshijnë grupin militant islamik Hezbollah, por megjithëse komunitetet nga të dyja palët janë evakuuar, deri më tani dhuna nuk përbën një front të ri kundër Izraelit. Irani, sponsori kryesor i Hezbollahut, tashmë po kërcënon të nisë “fronte të reja” kundër Izraelit. Ata ishin në fokus të paralajmërimit të presidentit amerikan Joe Biden, kur tha: “Çdo vendi, çdo organizate, kujtdo që mendon të përfitojë nga kjo situatë, kam vetëm një fjalë: Mos e bëj!”
Dy aeroplanmbajtëse amerikane, USS Gerald Ford dhe USS Eisenhower, janë dërguar në Mesdheun lindor për të theksuar këtë mesazh dhe 2000 trupa amerikane janë vendosur në gatishmëri për t’iu përgjigjur ngjarjeve që po zhvillohen.
Cili është fundi i Izraelit për Gazën?
Nëse Hamasi do të dobësohej ndjeshëm, pyetja është se kush do të vendosej në vend të tij. Izraeli tërhoqi ushtrinë e tij dhe mijëra kolonë nga Rripi i Gazës në vitin 2005 dhe nuk do të ketë ndërmend të kthehet si një forcë pushtuese. Presidenti i SHBA Joe Biden thotë se “do të ishte një gabim i madh”. Një vakum pushteti do të krijonte gjithashtu rreziqe shumë serioze ndërsa Milstein paralajmëron se rreziku i zgjidhjes së një problemi është në gjetjen e 10 të rejave. Ofir Winter beson se një ndryshim në pushtet mund të hapë rrugën për kthimin gradual të Autoritetit Palestinez (PA), i dëbuar nga Gaza nga Hamasi në 2007. Autoriteti Palestinez aktualisht kontrollon pjesë të Bregut Perëndimor, por është e dobët atje dhe bindja e saj për t’u kthyer në Gaza do të ishte shumë e ndërlikuar.
Antony Blinken ka thënë se do të kishte “më shumë kuptim… që një Autoritet Palestinez efektiv dhe të rigjallëruar” të drejtonte Gazën, megjithëse një numër vendesh të tjera në rajon mund të marrin pjesë në “rregullime të përkohshme” që mund të përfshijnë agjenci ndërkombëtare. Kombet e Bashkuara drejtuan përkohësisht Kosovën pasi forcat serbe u tërhoqën në vitin 1999, por OKB-ja ka shumë mosbesim në Izrael.
Një opsion tjetër mund të jetë krijimi i një administrate, të drejtuar nga kryebashkiakët, fiset, klanet dhe organizatat joqeveritare të Gazës, me përfshirje nga Egjipti dhe SHBA, Autoritetin Palestinez dhe shtete të tjera arabe, thotë Michael Milstein. Vetë presidenti i Egjiptit nuk ka treguar interes për kontrollin e Gazës, por ka theksuar se nëse “një shtet palestinez i çmilitarizuar do të ishte krijuar shumë kohë më parë në negociata, nuk do të kishte një luftë tani”.
Infrastruktura e shkatërruar e Gazës përfundimisht do të duhet të rindërtohet në mënyrën si ishte pas luftërave të mëparshme. Izraeli do të dëshirojë kufizime edhe më të forta për “mallrat me përdorim të dyfishtë” që hyjnë në Gaza që mund të kenë një qëllim ushtarak dhe civil. Dhe ka pasur thirrje për një zonë tampon të zgjeruar përgjatë gardhit me Gazën për të ofruar mbrojtje më të madhe për komunitetet izraelite. Cilido qoftë rezultati i luftës, Izraeli do të dëshirojë të sigurojë që një sulm i ngjashëm të mos ndodhë më kurrë. /Marre nga BBC /
