Banka e Shqipërisë ka blerë afërsisht 249 milionë euro në tregun e brendshëm valutor vitin e kaluar.
Sipas të dhënave zyrtare të raportuara nga banka qendrore, sasia e valutës së blerë është rritur me 75% krahasuar me një vit më parë. Vetëm gjatë tremujorit të katërt, në këto ankande u blenë gjithsej 66 milionë euro, shumë kjo e përafërt me tremujorin e tretë të vitit. Ndërkohë, përveç blerjeve të realizuara në ankandet e planifikuara, Banka e Shqipërisë vitin e kaluar ka kryer dy ndërhyrje në treg nëpërmjet blerjeve të drejtpërdrejta, me qëllim për të parandaluar çrregullimet në kursin e këmbimit valutor.
Banka e Shqipërisë bleu përkatësisht pesë milionë euro në datë 9 qershor dhe 12.1 milionë euro më datë 20 korrik, ditë kur euro pati prekur nivelin minimal historik në kursin e këmbimit me Lekun. Duke përfshirë edhe blerjet që patën qëllim të frenonin rënien e mëtejshme të kursit, Banka e Shqipërisë bleu gjithsej 269.8 milionë euro gjatë vitit 2023. Sipas kalendarit të ankandeve, për vitin 2024 shuma e blerjeve në tregun valutor pritet të rritej më tej, në intervalin midis 250 dhe 330 milionë eurove.
Për vitin 2024 Banka e Shqipërisë ka parashikuar gjithsej 20 ankande të blerjes së valutës, mes muajve shkurt dhe dhjetor. Gjysma e ankandeve do të jenë në formën spot (me blerje ditën e ankandit), ndërsa gjysma do të jenë të llojit forward njëmujor (me blerje pas një muaji, sipas kursit të fiksuar në datën e ankandit). Banka e Shqipërisë në tre Vitet e fundit ka aplikuar ankandet e llojit forward, si një përpjekje për të nxitur përdorimin e këtyre marrëveshjeve edhe në transaksionet ndërbankare dhe mes subjekteve private.
Rritja e blerjeve të valutës nga Banka e Shqipërisë për vitet 2023 dhe 2024 lidhet edhe me forcimin e paprecedent të Lekut në kursin e këmbimit valutor dhe me nevojën për ta frenuar disi këtë forcim. Gjatë vitit 2023, kursi i këmbimit Euro-Lek preku minimumin historik prej 100.49 lekësh, ndërsa rënia vjetore arriti në 14%. Sipas Bankës së Shqipërisë, forcimi i Lekut lidhet sidomos me përmirësimin e ndjeshëm të Bilancit të Pagesave. Deficiti i llogarisë korrente preku vlerën më të ulët historike për vitin e kaluar, në vlerën e 191 milionë eurove, me një rënie prej 78% krahasuar me vitin 2022.
Shërbimet dhe në veçanti turizmi dhanë efektin kryesor në ngushtimin historik të deficitit të llogarisë korrente. Llogaria e jashtme në shërbime vitin e kaluar ishte pozitive në vlerën e 3.4 miliardë eurove, në rritje me 43% krahasuar me një vit më parë. Më shumë se gjysma e suficitit në shërbime erdhi nga turizmi. Statistikat treguan se të ardhurat neto në zërin e udhëtimeve të Bilancit të Pagesave kishin vlerën e 1.84 miliardë eurove, në rritje me 72% krahasuar me vitin 2022. Për më tepër, vlera rekord e investimeve të huaja direkte, prej gati 1.5 miliardë eurosh, e ka tejkaluar me më shumë se shtatë herë vlerën e deficitit të llogarisë korrente.
Kjo tregon se flukset valutore hyrëse në ekonomi kanë qenë më të mëdha se ato dalëse./ Revista “Monitor”
