Skleroza Laterale Amiotrofike (ALS), e njohur gjithashtu si sëmundja e neuroneve motorike, është një sëmundje progresive dhe e pashërueshme që prek sistemin nervor, duke shkaktuar paralizë graduale të muskujve. Pavarësisht se është e rrallë, ALS mbart pasoja të rënda dhe shpesh të pamëshirshme për ata që diagnostikohen me të.
ALS ndikon në qelizat nervore të quajtura neurone motorike, të cilat janë përgjegjëse për kontrollin e lëvizjeve vullnetare të muskujve – si ecja, të folurit, përtypja apo frymëmarrja. Me kalimin e kohës, këto qeliza dëmtohen dhe vdesin, duke bërë që trupi të humbasë gradualisht aftësinë për të funksionuar normalisht, ndërsa aftësitë mendore zakonisht mbeten të paprekura.
Simptomat e para dhe zhvillimi i sëmundjes fillojnë zakonisht me simptoma të lehta që shpesh neglizhohen, si:
– Dobësi në krahë ose këmbë
– Vështirësi në të folur apo në gëlltitje
– Dridhje apo ngërçe të muskujve
– Humbje të ekuilibrit
Me përparimin e sëmundjes, pacientët humbasin aftësinë për të lëvizur, për të komunikuar, për të ngrënë dhe në fund edhe për të marrë frymë pa ndihmë mekanike.
Shkaqet e ALS nuk janë tërësisht të njohura, megjithëse besohet se një kombinim i faktorëve gjenetikë dhe mjedisorë luan rol. Sëmundja shfaqet më shpesh te personat mes moshës 40 dhe 70 vjeç, dhe burrat preken disi më shpesh se gratë. Në rreth 5-10% të rasteve, ALS është e trashëguar. Por në pjesën më të madhe të rasteve, ajo shfaqet pa ndonjë shkak të qartë.
Fatkeqësisht, ALS aktualisht nuk ka shërim. Megjithatë, ekzistojnë disa trajtime që mund të ngadalësojnë përparimin e sëmundjes dhe të përmirësojnë cilësinë e jetës. Terapitë fizike, pajisjet ndihmëse për frymëmarrje, si dhe mbështetja psikologjike janë gjithashtu thelbësore për menaxhimin e simptomave.
Një nga figurat më të njohura që ka jetuar me ALS ishte fizikani Stephen Hawking, i cili, pavarësisht diagnozës që në moshë të re, vazhdoi të kontribuonte në shkencë për dekada me radhë. Rasti i tij është një dëshmi e fuqisë së mendjes dhe shpirtit përballë kufizimeve fizike.
Së fundmi, aktori Eric Dane bëri publike diagnozën e tij me ALS, duke theksuar rëndësinë e mbështetjes familjare dhe të qëndrimit pozitiv në përballje me sëmundjen.
