Kur ishte hera e fundit që u ngritët dhe ecët? Këshilla për t’u ngritur dhe për të ecur çdo 20-30 minuta apo edhe çdo orë nuk është e re, por e përjetshme dhe e vlefshme, sado e thjeshtuar të duket. Trupi i njeriut nuk është menduar të jetë në një pozicion ulur ose horizontal për periudha të gjata kohore. Megjithatë, mënyra moderne e jetesës është e strukturuar në atë mënyrë që gjithnjë e më shumë njerëz bien në “kurthin” e një jete sedentare, duke kaluar orë të pafundme ulur në karrigen e zyrës, divanin apo krevatin e tyre. E megjithatë, ky pasivitet i zgjatur mund të ndikojë në shumë aspekte të shëndetit, duke përfshirë funksionin kognitiv .

Sipas Qendrave për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC), më shumë se 60% e të rriturve në SHBA nuk e kryejnë sasinë e rekomanduar të aktivitetit fizik të kërkuar për një shëndet optimal, ndërsa afërsisht 25% e të rriturve në SHBA janë të ulur, d.m.th. kanë zero aktivitet fizik.

Një mënyrë jetese e ulur ndonjëherë është shoqëruar me rreziqe të ndryshme shëndetësore, duke përfshirë rritjen e vdekshmërisë nga sëmundjet e zemrës, diabeti, presioni i lartë i gjakut dhe kanceri i zorrës së trashë. Gjithashtu rrit shanset e zhvillimit të çrregullimeve të humorit dhe shëndetit mendor si ankthi dhe depresioni, si dhe për të mbajtur dhimbje dhe lëndime për shkak të shëndetit të dobët të muskujve, kyçeve dhe kockave.

Pjesëmarrësit, asnjëri prej të cilëve nuk kishte demencë në fillim të studimit, mbanin monitorë të lëvizjes me bazë dore për të vlerësuar sjelljen e tyre të ulur, si dhe nivelet e përgjithshme të aktivitetit. Pas një periudhe ndjekjeje 6-vjeçare, 414 prej tyre u diagnostikuan me demencë.

Studiuesit vunë re se shanset e pjesëmarrësve për të zhvilluar demencë rriteshin nëse ata kalonin gjithsej 10 orë çdo ditë ulur pa u angazhuar në ndonjë aktivitet fizik. Në fakt, rreziku i zhvillimit të demencës rritej në raport me sasinë e kohës së kaluar ulur. Kështu, ata që kalonin gjithsej 15 orë të ditës joaktivë kishin 3 herë më shumë gjasa të zhvillonin demencë në krahasim me pjesëmarrësit më aktivë. Studiuesit vunë në dukje se nuk kishte rëndësi se sa herë në ditë uleshin pjesëmarrësit, por sa kohë ata shpenzonin në total duke qenë fizikisht joaktivë.

Ekspertët rekomandojnë 3 mënyra për të rritur aktivitetin tuaj fizik gjatë ditës:

Ec më shumë

Parkoni makinën pak më larg nga destinacioni juaj përfundimtar për të siguruar disa hapa shtesë . Prandaj, nëse përdorni transportin publik, zbrisni në stacionin e mëparshëm dhe ecni më shumë. Përveç kësaj, preferoni shkallët në vend të ashensorit kur lëvizni brenda ndërtesave. Ka mënyra të panumërta të vogla dhe krijuese për ta bërë udhëtimin tuaj të përditshëm pak më aktiv.

Bëni pushime të shpeshta për t’u ngritur nga vendi

Bëni shumë pushime gjatë ditës, veçanërisht nëse bëni një punë të ulur. Ecni nëpër korridor, merrni pak ujë në kuzhinë, shtrihuni në karrigen tuaj. Marrja e pushimeve të shkurtra dhe të rregullta në fakt ndihmon edhe në efikasitetin tuaj, duke siguruar një trup të shëndetshëm dhe një tru funksional. Një studim i vitit 2018 zbuloi se pushimi periodik gjatë detyrave të vështira mendore ndihmoi në uljen e lodhjes dhe mbingarkesës njohëse dhe rriti performancën e përgjithshme. Përfitimet, nga ana tjetër, u rritën kur pushimi përfshinte një formë të aktivitetit fizik.

Përdorni më pak mjete ndihmëse teknologjike

Teknologjia ka përjetuar rritje të shpejtë vitet e fundit, duke na e bërë jetën më të lehtë në mënyra të ndryshme . Kjo është padyshim një gjë pozitive, por në të njëjtën kohë në shumë raste na ka ulur aktivitetin fizik, duke e bërë edhe më të ulur jetën tonë të përditshme. Për shembull, mos i porositni gjërat e supermarketit në shtëpi çdo herë, shkoni vetë. Ose vendosni porosinë tuaj në internet për të shkuar në dyqanin më të afërt që të mund ta merrni atje. Montoni vetë mobiljet e reja, në vend që t’i porosisni të gatshme.

Në përgjithësi, nëse doni të reduktoni orët e jetës sedentare dhe rreziqet e saj, mund të bëni shumë për të rritur lëvizshmërinë e trupit çdo ditë.

Një studim i vitit 2023, i publikuar në JAMA, tregon për një rrezik tjetër të mundshëm që rrjedh nga një mënyrë jetese e ulur dhe që lidhet me shëndetin e trurit. Duke parë të dhënat e mëparshme nga pothuajse 50,000 pjesëmarrës të Biobank në Mbretërinë e Bashkuar të moshës 60 vjeç e lart, studiuesit zbuluan se “për njerëzit e moshuar, sa më të ulur të jenë ata, aq më i madh është rreziku i demencës “ .