Për 17 vjet, komuniteti shkencor po përpiqet të hedhë dritë mbi misterin e pesë anëtarëve të familjes Ulas në Turqinë juglindore, që ecin me duar dhe këmbë.
Familja kurde jeton e izoluar në një cep të largët të Turqisë. Megjithatë, disa nga anëtarët e saj duket se i kanë vënë një “mburojë” tre milionë viteve të evolucionit njerëzor. Fillimisht, shkencëtarët turq folën për prova të “evolucionit regresiv”.
Nga 19 fëmijët e lindur të Rezit dhe Hatisit, të cilët ecin drejt, pesë vëllezër ecin me këmbë dhe pëllëmbë në tokë, shkruajnë gazetat “Daily Express” dhe “Daily Mirror”. Në fillim studiuesit menduan se ishte një rikthim në evolucionin e qëndrimit në këmbë.
Por ndryshe nga primatët nga të cilët evoluuan njerëzit, vëllezërit Ulas nuk përdorin grushtin e tyre për të ecur, por pëllëmbën e tyre, siç bëjnë majmunët. Disa shkencëtarë e kanë përshkruar gjendjen e tyre si “regresive”, duke nxitur kritika nga ekspertë të tjerë të cilët argumentojnë se është një kombinim i faktorëve “gjenetikë”.
Motrat Safiye, Hacer, Senem dhe Emine si dhe vëllai i tyre Hüseyin, kanë marrë komente nënçmuese nga fshatarët në provincën jugore turke Xatay (afër kufirit me Sirinë). Familja kishte gjithsej gjashtë fëmijë që ecnin me të katër këmbët, por njëri vdiq në moshën pesë vjeçare.
Anëtarët e familjes mund të jenë lidhja që mungon midis njerëzve dhe majmunëve, theksojnë shkencëtarët. Ata që ecin me të katër këmbët, ngacmohen nga mjedisi i gjerë dhe për këtë arsye, kryesisht femrat, preferojnë të lëvizin pranë shtëpisë së tyre.
Edhe pse nuk kanë shkuar në shkollë, kanë arritur të mësojnë gjuhën kurde për të komunikuar me anëtarët e tjerë të familjes. Për më shumë se 20 vjet, ekzistenca e familjes qëndroi e fshehur, derisa dy shkencëtarë britanikë panë një punim të pabotuar nga një profesor turk në vitin 2005.
Shkencëtarët turq supozuan se ecja e tyre ishte për shkak të një çrregullimi, që biologu evolucionar Üner Tan i konsideron këta njerëz me aftësi të kufizuara të rënda të të mësuarit, duke sugjeruar se është një formë e “evolucionit regresiv”.
Por kjo teori u hodh poshtë nga psikologu britanik Nicholas Humphrey, i cili 17 vjet më parë e quajti atë “të papërgjegjshme” dhe “fyese”. Ai vetë u takua dhe vëzhgoi familjen Ulas. Në vitin 2006, duke folur në një dokumentar të BBC 2, Profesor Humphrey tha: Unë mendoj se përshkrimi i profesor Tan për këtë familje si “regresive” nuk është vetëm shkencërisht i papërgjegjshëm, por thellësisht fyes për këtë familje.
Përfundimi i profesor Tan u hodh poshtë nga Humphrey dhe dy ekspertë të tjerë britanikë, neuroshkencëtari Roger Keynes dhe shkencëtari mjekësor John Skoyles, të cilët argumentuan se ecja e tyre ishte për shkak të dy faktorëve të rrallë.
Prindërit e pesë anëtarëve të familjes që ecin me të këmbë dhe duar janë kushërinj të dytë dhe kanë tru të vogël të tkurrur.
Shkencëtarë të tjerë besojnë se ky nuk është një shpjegim i mjaftueshëm për familjen e tyre, duke argumentuar se një faktor i rëndësishëm në gjendjen e tyre varet nga kushtet dhe mjedisi. Skeleti i tyre është gjithashtu më shumë majmuni sesa njeriu.
Nëna e familjes Ulas lindi shtatë fëmijë brenda pesë viteve. Katër prej tyre ende ecin me këmbë dhe krahë.
“Nuk e prisja kurrë që edhe me fantashkencën më të avancuar, disa njerëz modernë mund të riktheheshin në gjendjen e kafshëve”, tha ai në një dokumentar “60 Minutes Australia” të transmetuar në shtator të vitit të kaluar.
“Ajo që na dallon nga pjesa tjetër e botës së kafshëve është fakti se ne jemi specie që ecim me dy këmbë me kokën lart. Sigurisht që është gjuha dhe të gjitha llojet e gjërave të tjera gjithashtu, por është jashtëzakonisht e rëndësishme për të kuptuar se ne jemi të ndryshëm nga të tjerët në mbretërinë e kafshëve. Këta njerëz e kalojnë atë vijë”, theksoi ai.
Në dokumentarin përkatës, shkencëtari britanik e përshkroi familjen si potencialisht “lidhja që mungon midis njeriut dhe majmunit”, duke thënë se këta anëtarë as që duhet të ekzistojnë.