𝘙𝘦𝘲𝘶𝘪𝘦𝘮 𝘱𝘦̈𝘳 𝘹𝘩𝘢 𝘐𝘣𝘳𝘢𝘩𝘪𝘮𝘪𝘯.
Nga Dr. Bledar Kurti
Në vitin 1976, dy të rinj durrsakë, djali 22 dhe vajza 19 u dërguan nën frymën e asaj kohe të rinisë vullnetare nga qyteti bregdetar për në Krumë, në skajin verior të Shqipërisë, për të hapur kanale vaditëse e për të punuar në ndërtimin e veprave madhore industriale të vendit. Aty u dashuruan. U kthyen në qytetin e tyre. Duke mos patur pëlqimin dhe dakordësinë e familjes së vajzës, djali e rrëmbeu vajzën e ata u martuan. Dhe, linda unë.
I lindur e rritur në një familje të thjeshtë punëtore, hiri, providenca dhe jeta më drejtuan në rrugë e shtigje të paimagjinueshme duke më ulur në sofra mbretërish, princash e monarkësh, në tryeza presidenciale, kryeparlamentare e ministrore, duke u takuar me krerët e shteteve të botës, duke kuvenduar me kandidatë të çmimit Nobel, aktorë Hollywood-i, personalitetet më të larta ndërkombëtare të artit, muzikës, politikës, akademisë, diplomacisë, sikurse duke punuar e shërbyer në ofiqet më të rëndësishme të shtetit e i angazhuar në kauza transformuese e tejet madhore të vendit. U edukova, lektova e përfaqësova kombin tim në katedrat më të njohura të botës, përçova dhe zbatova idetë e mia te politikë-bërësit më të lartë e vendimtarë në vend, rajon, kontinent e më gjerë, e takova e u njoha nga afër me mendjet më gjeniale të globit. Një rrugëtim i gjatë me surpriza të mrekullueshme e me një yshtje të rrallë njerëzore, për të cilën do jem përherë mirënjohës, modest, i përulur e kurrësesi me krekosjeje. Ndaj edhe po ndaj vetëm një synopsis të shkurtër të jetëshkrimit tim. Por arsyeja përse e nisa me këtë përshkrim, që ju siguroj nuk ka asnjë ngjyrë e notë krenarie, është xha Ibrahimi, personifikimi i vlerës së vërtetë që mbetet kurdoherë kundrejt vanitetit të arritjeve njerëzore që veniten nga koha.
Duket sikur mallkimi i njeriut është harresa. Qeniet njerëzore harrojnë shumë shpejt. Në fakt, ky nuk është mallkim por bekim sepse na bën që ato pak momente apo njerëz që i ruajmë përherë në kujtesë, zemër e shpirt janë kambanë brenda vetes, që bie pandalur për të na kujtuar se ata apo ato janë vlera e vërtetë teksa çdo gjë tjetër largohet gjithnjë e më shumë nga mendimet derisa fshihet përfundimisht përtej horizontit të mendjes e harresës.
Një njeri i tillë, ndër të paktët në jetën time, i cili ka qëndruar me këmbëngulje në kujtimet e mia është xha Ibrahimi, për të cilin po ia kushtoj këtë requiem.
Xha Ibrahimin, të cilit nuk ia mësova kurrë mbiemrin, e njoha në vitin 1994, kur u shfaq në klasën tonë të vizatimit në Liceun Artistik “Jan Kukuzeli” Durrës. Asajkohe isha vetëm shtatëmbëdhjetë vjeç, e megjithatë më turbulloi mendimet fakti që një plak me qeleshe dhe mustaqe të bardha, më të gjatat që kisha parë ndonjëherë, vinte në lice e pozonte për nxënësit. Ai ulej e pasi i diktonim pozicionin që duhet të merrte qëndronte palëvizur me orë të tëra. Kurrë nuk artikuloi një fjalë por komunikonte vetëm me sy.
Gjithçka që dinim për të ishte se kish ardhur nga malësia. Këtë e kishim mësuar nga profesori ynë. Asgjë më shumë. Ai ulej palëvizur e në heshtje e ne mundoheshim ta vizatinim. Kaq.
Një fundjavë, teksa po ecja në rrugë më zunë sytë një njeri të kërrusur përdhe me dorën e rrudhur të shtrirë duke kërkuar lëmoshë. Ishte xha Ibrahimi. E dallova vetëm nga mustaqet e gjata të varura përposhtë. Në atë kohë rrugët e Shqipërisë ishin më të zbrazëta nga lypsarët. Sot janë përplot. Ndaj edhe më ra në sy menjëherë. Ai kish ulur kokën rëndë që mos t’i dukej fytyra. Nuk kishte qeleshe. Përgjatë viteve e kuptova arsyen: që të mos e përdhoste krenarinë dhe dinjitetin e malësorit.
Unë u përgjunja në nivelin e vështrimit të tij për ta përshëndetur sepse me mendjen time rinore mendova se po e respektoja. Por, kur pashë pikëllimin te sytë e tij dhe skuqjen e fytyrës, e më duhet të theksoj se ishte hera e parë dhe e fundit që kam parë një plak të skuqet, kuptova që kisha gabuar. U largova në faj sepse nuk kisha asnjë qindarkë në xhep.
Kur erdhi në klasën tonë në javën e ardhshme ai zuri vend dhe ne vazhdonim me punën për ta vizatuar. Me të mbaruar ora i fola nën zë e i kërkova të qëndronte edhe ca pasi të largoheshin të gjithë. Dua të të vizatoj i vetëm i thashë. Ai sërish nuk foli. Hoqi qeleshen, nxorri nga xhepi një cigare të vetme, më pa me sy sikur po më kërkonte leje ta ndizte, e ndezi dhe vari kokën e tij njësoj si në rrugë. E unë nisa ta vizatoj me laps karboni, siç e shihni në këtë ilustrim.
Deri në fund të semestrit shtyja gishtat spërdredhasi me ca para rrëzë xhepit të tij, të cilat ia kërkoja prindërve. Sigurisht një hiçgjë akt bamirësie nga ana ime por e vetmja gjë që mund të bëja. Me të mbaruar shkolla nuk e pashë më xha Ibrahimin. Pyeta mësuesit nëse dinin diçka për të e mësova vetëm se kish qenë njeri i braktisur e pa asnjë përkrahje. Përveçse këtij vizatimi e disa skicave të shpejta nuk më ka mbetur asgjë nga ai malësori plak. Por, një persekutim kujtese nuk më është ndarë kurrë nga mendja në çdo frymëmarrje deri sot.
Nga mësimet e shumta të jetës ajo që kam kuptuar më thellësisht është se lavdia e vërtetë u takon atyre që shoqëria i konsideron të palavdishëm. Ndër ne ka shumë xha Ibrahimë që mbartin më shumë vlera se sa ata që flasin për vlerat, se sa ata që mburren e krekosen në skena e foltore, se sa ata që xixëllojnë me veshje të shtrenjta, se sa ata që trashin barkun me gosti arrogance, se sa ata që mundohen të shfaqen se dinë shumë por që janë të sheshtë e pa rezervuarë mençurie, se sa ata ofiqarë që rëndojnë në mënyrë të pamerituar mbi ndenjëset institucionale, se sa ata që luksojnë në banesa përrallore por që nuk vlejnë as sa mustaqet e thinjura të malësorit plak.
Gaztorët notojnë në vanitet nga mitra në varr. Qeniet e vërteta janë të drejtë, të paqtë, të përulur e plot mirësi. Lum ai vdekatar që arrin ta dallojë e përçojë vlerën e vërtetë e të amshuar që nuk venitet asnjëherë por shërben si pasqyrë e qartë e ndërgjegjes së një shoqërie.
Lavdi për ata që shoqëria i konsideron të palavdishëm.
Ata janë trashëgimtarët e vërtetë.
(Xha Ibrahimi. Karbon në karton, 40×70 cm, 1995)
