Më 13 tetor, një ekip gazetarësh u mblodh në kufirin midis Izraelit dhe Libanit jugor për t’i dhënë sinjal të drejtpërdrejtë agjencisë së lajmeve Reuters. Ata po raportonin për një shkëmbim zjarri midis trupave izraelite dhe grupit militant libanez Hezbollah kur një predhë izraelite ra aty pranë, duke vrarë një videograf dhe duke plagosur gjashtë të tjerë.

“Shumë gazetarë po paguajnë me jetën e tyre për t’i sjellë të vërtetën të gjithëve,” u ankua Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, António Guterres, ndërsa u shpreh ngushëllimet familjarëve të viktimave.

Lufta Izrael-Hamas është tani një nga shembujt më tragjik të numrit të paprecedentë të vrasjes së gazetarëve që nga fillimi i saj më 7 tetor. Që nga 2 nëntori, organizatat ndërkombëtare si Komiteti për Mbrojtjen e Gazetarëve (CPJ) dhe Reporterët Pa Kufij (RSF) vlerëson se të paktën 35 gazetarë dhe punonjës të medias, shumica e të cilëve janë vendas në Gaza, kanë vdekur deri më tani.

Sipas CPJ-së, javët e para të kësaj lufte kanë qenë më vdekjeprurëset për gazetarët që mbulonin konfliktin që nga viti 1992, kur grupi filloi për herë të parë gjurmimin. “Periudha më vdekjeprurëse i referohet numrit më të madh të vdekjeve që ndodhin në një numër të caktuar ditësh,” shpjegoi një zëdhënës i CPJ në një email. “Në këtë rast janë 26 ditët që nga fillimi i luftës më 7 tetor 2023”.

“Ne nuk mund të injorojmë nivelin e vdekjeve të gazetarëve në Gaza,” tha për TIME Christophe Deloire, sekretari i përgjithshëm i RSF. “Këto shifra janë më të këqija se ata të vrarë gjatë luftës Rusi-Ukrainë dhe tregojnë se ajo që po ndodh është tepër tronditëse”.

Gazetarët që mbulojnë konfliktin nga qyteti i Gazës po punojnë në kushte veçanërisht të rrezikshme mes fillimit të sulmeve ajrore izraelite dhe një pushtimi tokësor, si dhe ndërprerjeve të energjisë elektrike dhe ndërprerjeve të komunikimit. “Është bërë e pamundur për gazetarët të punojnë në Gaza,” shton Deloire.

Për më tepër, ata përballen me rreziqe si sulme, arrestime, censurë dhe vrasje të anëtarëve të familjes së tyre. Në një rast, Wael Al-Dahdouh, një reporter lajmesh për rrjetin televiziv Al Jazeera në pronësi të Katarit, po transmetonte imazhe të drejtpërdrejta të territorit të rrethuar më 28 tetor kur mori lajmin se gruaja, djali adoleshent dhe vajza e tij ishin vrarë. në një sulm ajror izraelit. Pak më vonë, pamjet e drejtpërdrejta treguan Dahdouh duke hyrë në spitalin Al-Aksa për të gjetur trupin e djalit të tij në morgun e spitalit.

Të mërkurën, RSF i bëri thirrje Gjykatës Ndërkombëtare Penale (ICC) që të hetojë vdekjen e tetë gazetarëve palestinezë që thuhet se u vranë nga bombardimet izraelite të zonave civile në Rripin e Gazës, së bashku me një gazetar izraelit të vrarë gjatë sulmit të papritur të Hamasit në jug të Izraelit. Ankesa i referohet gjithashtu “shkatërrimit të qëllimshëm, të plotë ose të pjesshëm, të ambienteve të më shumë se 50 organeve mediatike në Gaza” që nga fillimi i luftës. “Graviteti dhe frekuenca e vrasjes së gazetarëve është aq intensive sa ne i bëjmë thirrje ICC-së të hetojë këto vdekje”, thotë Deloire.

Ankesa e fundit e RSF-së është e treta e paraqitur nga organizata që nga viti 2018-të, e cila pretendon se janë kryer krime lufte kundër gazetarëve palestinezë në Gaza. Sipas të drejtës ndërkombëtare humanitare dhe Statutit të Romës të IÇ-së , edhe nëse gazetarët janë viktima të objektivave legjitime ushtarake, sulmi do të përbënte një krim lufte sepse megjithatë ai shkaktoi “dëm dukshëm të tepruar dhe joproporcional për civilët“, sipas ankesës.

Për më tepër, konkluzionet paraprake të RSF-së nga një hetim në vazhdim për incidentin e 13 tetorit kanë zbuluar se gazetarët nuk ishin viktima kolaterale të të shtënave, por më tepër objektiva, bazuar në provat video dhe dëshmitë e dëshmitarëve. “Një nga automjetet e tyre, e shënuar ‘shtyp’, ishte në shënjestër, dhe gjithashtu ishte e qartë se grupi i vendosur pranë tij ishin gazetarë,” thuhet në atë. Në përgjigje të incidentit, një zëdhënës i IDF-së e quajti vdekjen “tragjike” dhe diçka për të cilën ata “u vjen shumë keq“, por nuk pranoi përfshirjen e një sulmi izraelit.

Izraeli, i cili nuk është një nga 123 shtetet anëtare që i nënshtrohet traktatit të ICC-së, thotë se gjykata nuk ka juridiksion në konflikt. Forcat izraelite të mbrojtjes (IDF) i thanë gjithashtu Reuters dhe Agjencisë France-Presse se nuk mund të garantojnë sigurinë e gazetarëve të tyre që veprojnë në Rripin e Gazës. “IDF ka në shënjestër të gjithë aktivitetin ushtarak të Hamasit në të gjithë Gazën”, thuhet në një letër, duke shtuar se “në këto rrethana… ne ju bëjmë thirrje me forcë që të merrni të gjitha masat e nevojshme për sigurinë e tyre”.

Foto: Reuters

CPJ vazhdon t’u bëjë thirrje palëve ndërluftuese që të mos synojnë gazetarët, duke theksuar se ata janë civilë që “bëjnë punë të rëndësishme gjatë kohëve të krizës“, sipas një deklarate nga Sherif Mansour, koordinator i programit të CPJ për Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut.
Deloire nga RSF shton se ndërkohë që gazetarët kanë luajtur gjithmonë një rol jetik në luftëra dhe konflikte, puna e tyre është veçanërisht e rëndësishme gjatë luftës Izrael-Hamas, kur keqinformimi dhe dezinformimi është “jashtëzakonisht i lartë” dhe mund të shpërndahet dhe përforcohet më lehtë .
“Ne kemi nevojë për njerëz që mund të flasin me të dyja palët dhe thjesht të raportojnë atë që shohin sa më sinqerisht të jetë e mundur,” thotë ai. “Një luftë pa gazetarë është vetëm një luftë propagande.“