Më29 qershor 1964 u zhvillua ndeshja e parë mes kombëtares së Danimarkës dhe asaj tëShqipërisë. Ndërsa rezultati i ndeshjes përfundoi në favor të danezëve shqiptarët gjithsesi u mësuan diçka kolegëve të tyre. “Macja e zezë”, Sul Maliqati i famshëm përveç teknikës së pritjeve në portë i mësoi orkestrës daneze si të ekzekutonte himnin kombëtar 

Heroi i portës shqiptare, i mbiquajtur nga shtypi gjerman “macja e zezë” Sulejman Maliqati, sjell kujtime interesante për ndeshjen e parë të një europiani futbolli. Në kuadrin e ndeshjeve eliminatorëve të kampionatit europian të futbollit, që do të zhvillohej në Spanjë në vitin 1964, përfaqësuesja e Shqipërisë do të ndeshej më 29 qershor 1963 në Danimarkë. Kombëtarja jonë me trajner Loro Boriçin kishte këtë përbërje: Maliqati, Halili, Frashëri, Kasmi, Deliallisi, Vorfi, Shllaku, Bushati, Bukoviku, Pano, Duro. Dhe pikërisht për këtë ditë inagurimi të futbollit shqiptar në Europë, ekrani i memories fantastike të gardianit të portës shqiptare Sulejman Maliqati shfaq fakte të reja, të pakonsumuara asnjëherë më parë. Në një rrëfim ekskluziv për të përjavshmen “Dyrrah”, Maliqati i madh i portës shqiptare tregon se krejt rastësisht dhe në rrethana të pamenduara, u ka mësuar danezëve himnin kombëtar të Shqipërisë.

Trokitje në orën 14.00

“Në mos gaboj,- nis rrëfimin e tij “macja e zezë”,- ndeshja Danimarkë – Shqipëri do të fillonte në orën 15.00. Ishte 29 qershori i vitit 1963. Teksa ndodheshim në dhomat e veshjes së uniformave sportive, duhet të ketë qenë vetëm një orë para fillimit të takimit, bie dera jonë. Shohim një burrë rreth të 50-ve dhe që kërkonte të thoshte diçka. Me ndjeshmërinë e mos komunikimit me të huajt, sipas porosive të dhëna, reagojmë të gjithë në kor dhe burri i huaj largohet menjëherë. Ne nuk na shkonte ndërmend, se ky danez do të insistonte sërish të takonte me ndonjërin nga futbollistët, për të shprehur atë që kërkonte. Me shaka,- kujton 84 vjeçari ynë,- thonim se e kanë dërguar nga ekipi danez për të marrë taktikën tonë”. Shqetësimi i të huajit rritej dhe shfaqej në formën e një tronditje apo ankthi.

Halli i danezit

Burri i huaj rreth të 50-ve,- rinis rrëfimin e tij Maliqati,- ishte dirigjenti i orkestrës frymore të Kopenhagenit, kryeqytetit të Danimarkës. Ai kishte lënë provat në një mjedis të stadiumit, por është befasuar kur në librin ku ishin vendosur të gjitha himnet e shteteve nga e gjithë bota, mungonte himni kombëtar i Shqipërisë. Poshtë emrit Albania nuk ishte shkruar asgjë. Kjo ka mjaftuar që dirigjenti danez të japë alarmin, pasi viheshin përballë një të papriture fundi i së cilës nuk mund të parashikohej. Atëhere u kërkua të bisedohej me ekipin shqiptar, se mos ndonjëri prej nesh e zotëronte melodinë e himnit tonë. Unë e dëgjoja, thotë Sula që ai bërtiste gjithnjë “parrapapam”, për të të ofruar në logjikë tek diçka muzikore. Nuk mbaj mënd, pse përkthyesi ynë nuk ndodhej aty, madje as të padukshmit e sigurimit që na shoqëronin. I huaji nxorri librin e himneve dhe e vendosi dorën tek faqja bosh ku shkruhej Albania. Donte të ndihmohej, sepse vërtet ndodhej në hall ai dhe federata daneze e futbollit. Shokët e dinin që unë e dija përmëndësh himnin dhe më ngarkojnë të ndihmoja “hallexhiun” danez të orkestrës.

Maliqati dirigjent

Me një të folur popullorçe dhe me tone të theksuara humori, legjenda e portës sonë Sulejman Maliqati tregon nga faktet më surprizë të përfaqësueses shqiptare, pasi ne e zbulojmë krejt rastësisht tek diskutonim një ditë për futbollin. Dhe rrëfimi vazhdon. “Ndoqa nga pas dirigjentin danez, i cili më dërgon në një mjedis të madh ku ishte vendosur orkestra frymore e përbërë nga ndoshta 60 apo 70 orkestrantë. Unë isha me uniformë sportive, pasi po bëheshim gati për të bërë nxemjen. Dirigjenti i njohur i kësaj orkestre gjigande më ul në një karrike. Më vendos pranë daullen e madhe dhe në dorë më jep ato pajisjet e bronxit, që më duket se i thonë pjatat e bandës. Dhe më bën shenjë që të filloja të ekzekutoja himnin. Harrova për pak çaste ndeshjen dhe po mendoja për sikletin ku më vendosi danezi. Hej,- thashë me vete,- u bërë dirigjent o Sul Maliqati! Dhe ku, as në Shqipëri, por në Danimarkë. Me majën e këpucëve të futbollit dhe teksa përplasja lehtë pjatat e bandës, fillova ta shoqëroj melodinë e himnit edhe me fjalë:

Rreth flamurit të përbashkuar,

Me një dëshirë e një qëllim

Të gjithë atje, ku jem betuar,

Të lidhim besën për shpëtim…

Dhe vazhdova deri në fund himnin tonë. Dirigjenti danez, halli i të cilit tashmë kishte kaluar, pasi thithi gjithçka të nevojshme, kërceu në këmbë nga gëzimi. Foli disa fjalë në gjuhën e tij që nuk kishin nevojë për përkthim. Ai falenderoi për ndihmën që i dhamë dhe mbetej për jetë mirënjohës. E kur shkova tek shokët, humori i madh kishte plasur. E Sulë, i mësove danezëve muzikë,- më thonin.

Pritje me bandë

Banda daneze doli nga sikleti. Dirigjenti i shkathët danez e konvertoi me shpejtësi melodinë e himnit që i këndoja në nota për çdo vegël frymore. Dhe brenda pak minutash ato ekzekutuan shkëlqyer himnin kombëtar përballë 30 mijë shikuesve të ndeshjes. Dhe Sula i përfundon kështu kujtimet në këtë pikë. Me bandën e Kopenhagenit u bëra mik i respektuar. Kur hidhesha me akrobaci mbi top, disa instrumentistë i binin daulles dhe veglave frymore, për të më kthyer me kortezi miqësinë tashmë të lindur ndërmjet një portjeri shqiptar dhe atyre. Kështu ndodhi edhe në rastin e penalltisë të dhënë nga gjyqtari anglez i ndeshjes. Në fakt ishte një faull jashtë 16-shes dhe gjyqtari bëri shenjë tek vendi i penalltisë. Mbaj mënd që Fatmir Frashëri shkoi të protestonte. Dhe për ta qetësuar Fatmirin i them: Lërë ta gjuaj, se nuk është arbitër Izet Cani këtu. E pres gjuajtjen e parë. Por anglezi u tregua i ashpër me ne dhe urdhëroi të përsëritej. E më në fund shënohet në portën tonë. “Këto janë nga faktet e shumta që kam hasur në rrugën e gjatë sportive,- thotë Maliqati, ku dramat dhe tensioni i ndeshjeve shoqërohej edhe me këto dukuri të veçanta dhe me theks humori”.