Astronomët kanë përdorur teleskopin hapësinor James Webb për të vëzhguar Earendelin, yllin më të largët të zbuluar ndonjëherë.
Earendel është aq i largët saqë drita e yjeve e parë nga teleskopi Webb u emetua brenda miliarda viteve të para të universit. Universi vlerësohet të jetë rreth 13.8 miliardë vjet i vjetër.
Vlerësimet e mëparshme sugjerojnë se ylli është 12.9 miliardë vite dritë larg nga Toka, por duke pasur parasysh zgjerimin e universit dhe sa kohë ka udhëtuar drita për të arritur tek ne, astronomët besojnë se Earendel aktualisht është 28 miliardë vite dritë larg.
Emri i yllit rrjedh nga fjalët e vjetra angleze që do të thotë “yll i mëngjesit” ose “dritë në rritje”. Teleskopi Hapësinor Hubble zbuloi për herë të parë Earendelin në vitin 2022.
Vëzhgimet e Webb kanë zbuluar njohuri të reja rreth yllit tepër të largët. Earendeli është një yll masiv i tipit B, rreth 1 milion herë më i ndritshëm se dielli ynë dhe më shumë se dy herë më i nxehtë.
Ylli është në galaktikën Sunrise Arc dhe ishte i vëzhgueshëm vetëm sepse një grup masiv galaktikash i quajtur WHL0137-08 që ekziston midis Tokës dhe Earendel-it e zmadhonte objektin e largët.
Ky fenomen quhet lente gravitacionale, e cila ndodh kur objektet më të afërta veprojnë si një xham zmadhues për objektet e largëta. Graviteti në thelb shtrembëron dhe zmadhon dritën e galaktikave të largëta të sfondit. Në këtë rast, grupi i galaktikave e intensifikoi dritën e Earendel mijëra herë.
