Për të gjithë besimtarët myslimanë në mbarë botën ka nisur sot muaji i shenjtë i Ramazanit, me rrënjë të lashta dhe rituale shumë të veçanta.

Origjina dhe rregullat e Ramazanit dhe disa kuriozitete

Ramazani është emri i muajit të nëntë të vitit në kalendarin hënor mysliman, në të cilin, sipas traditës islame, Muhamedi mori shpalljen e Kuranit “si udhërrëfyes për njerëzit me drejtësi dhe shpëtim” (Sura II, v. 185).

Është muaji i shenjtë i agjërimit, kushtuar lutjes, meditimit dhe vetëdisiplinës. Agjërimi është një detyrim për të gjithë myslimanët praktikantë, të rritur dhe të shëndetshëm, të cilët nuk mund të hanë, të pinë, të tymosin dhe të kryejnë marrëdhënie seksuale nga agimi deri në perëndim të diellit, për 30 ditë.

Nga agjërimi janë përjashtuar të miturit, të moshuarit, të sëmurët, pleqtë dhe gratë shtatzëna. Gratë gjatë ciklit menstrual dhe ata që udhëtojnë përjashtohen përkohësisht.

Në perëndim të diellit agjërimi ndërpritet me një gotë ujë, për të vijuar më pas me vaktin e mbrëmjes i quajtur ndryshe iftar.

Pesë detyrimet

Agjërimi (sawn) është një nga pesë detyrat e besimit islam. Të tjerët janë profesioni i besimit (kalima), recitimi i përditshëm i pesë lutjeve (salat), dhënia e lëmoshës (zekatit) dhe përmbushja, së paku një herë në jetë, e pelegrinazhit (hagg) në Mekë (Arabia Saudite).

Mosrespektimi i këtyre parimeve në disa nga komunitetet më vëzhguese mund të rezultojë në aktakuzën e krimit të braktisjes.

Të nashkuar por të ndryshëm. Ramazani është muaji më i shenjtë i myslimanëve që janë rreth 1.6 miliardë në mbarë botën. Koha e vitit në të cilën festohet është e njëjtë në të gjitha vendet islame dhe zgjat 29-30 ditë.

Muaji i Ramazanit nuk bie gjithmonë në të njëjtën periudhë të kalendarit gregorian, sepse kalendari islamik është hënor (viti hënor zgjat rreth 11 ditë më pak se kalendari diellor), dhe regjistrimi i vitit nuk përkon, sepse myslimanët fillojnë të llogarisin nga viti 622 pas Krishtit, kur Muhammedi la Mekën për të shkuar në Medine.

Disa dallime në traditë mund të gjenden në ushqime që mund të hahen kur bie dielli. Çdo vend ka veçoritë e veta: për shembull, në Tunizi, Algjeri dhe Marok është përgatitur vetëm një couscous me mish qengji (jo pula apo deleje) pasuruar me rrush të thatë; në Siri dhe Jordani, nga ana tjetër, hahen “katai”, ëmbëlsira të mbushura me arrë kokosi, lajthi të grira dhe sheqer.

Gjatë Ramazanit pihen lëngje frutash dhe në vendet e Magrebit ato lëngje, që ngrenë presionin e gjakut, sepse ata që mbajnë Ramazan e kanë më të ulët se zakonisht.

Por Ramazani është kudo një moment i ndarjes dhe bashkimit. Është e zakonshme të ftojmë fqinjët dhe shokët e tyre për të ndarë së bashku vaktin e mbrëmjes të quajtur iftar dhe për të recituar lutje të veçanta të quajtur Tarawih.

Një festë e lëvizshme. Ramazani prandaj varet nga fazat hënore ose më saktë nga vëzhgimi i hënës së re (hilal). Ky fakt ka dy pasoja. E para është se Ramazani mund të fillojë në data të ndryshme nga njëri vend në tjetrin.

E dyta është se çdo vit Ramazani fillon para vitit të kaluar dhe ka vite kur festohet në dimër, kur ditët janë më të shkurtra.

Në këtë periudhë historike, në hemisferën tonë, Ramazani bie në pranverë / verë dhe këtu mund të lindin disa probleme.

Për shembull, në Reykjavik të Islandës, agjërimi merr pak më shumë se 22 orë, ose rregullisht nga agimi (rreth orës 2 të mëngjesit) deri në perëndim të diellit (rreth mesnatës).

Në Sydney (Australi) është dimër dhe agjërimi zgjat pak më shumë se 11 orë, ndërsa në Alaska në të njëjtën kohë dielli nuk perëndon kurrë.

Në këtë rast, çështja e agjërimit duhet zgjidhur ose nga rrezet e diellit, treguese për banorët islamikë të Juneau (Alaska), ose duke ndjekur kalendarin e një vendi tjetër.