Pse Kosova mund të përfitojë nga një Presidencë e Trump?

Nga RUDINA HAJDARI

Ndërsa bota ndjek me vëmendje mundësinë e rikthimit të Donald Trumpit në Presidencën e SHBA-ve, kombet anembanë globit po rishikojnë strategjitë e tyre të politikës së jashtme. Për Kosovën, mundësia e një mandati tjetër të Trumpit paraqet sfida të mëdha. Një nga aspektet më shqetësuese për Kosovën në lidhje me mundësinë e kthimit të Trumpit në zyrë është mbështetja e hapur e Serbisë për kandidaturën e tij. Tradicionalisht e lidhur me politikat proruse, Serbia ka një interes të madh në qasjen më pajtuese të Trumpit ndaj Rusisë. Në sipërfaqe, mbështetja e Serbisë për Trumpin mund të duket se e vë Kosovën në rrezik. Por unë nuk mendoj se ky është rasti. Marrëveshja e mundshme e Trumpit me Rusinë mund të përqendrohet në ndalimin e luftës në Ukrainë dhe mund të përfshijë një ndarje të sferave të influencës. Duke marrë parasysh se lufta në Ukrainë ka gati tri vite që vazhdon dhe konflikti vazhdon të eskalojë midis palëve, Amerika ka derdhur mbi 64.1 miliardë dollarë për këtë luftë, duke e rritur borxhin publik mbi 33 trilionë dollarë. Kjo ka bërë që shumë amerikanëve t’u ulet oreksi për një luftë parimore në Ukrainë. Kosova nuk është në sferën rajonale të ish-Bashkimit Sovjetik, por është pjesë e Europës dhe mund të përdorë marrëdhëniet e saj me SHBA-të dhe Izraelin për t’u pozicionuar si një aleat i qëndrueshëm në rajon – një aleat që Trumpi mund ta shohë si një zgjidhje për zbutjen e imazhit të Izraelit si antimysliman. Në qershor të vitit 2024, Kosova dhe Izraeli arritën një tjetër moment historik, duke normalizuar vizat për udhëtime, një marrëveshje që mori vlerësime nga Trump, i cili theksoi rëndësinë e një kombi me shumicë myslimane, që krijon marrëdhënie paqësore me Izraelin. Kjo histori mbështetjeje, së bashku me pozicionin unik të Kosovës si një shtet me shumicë myslimane që ka krijuar marrëdhënie të mira me Izraelin, e vendos Kosovën si një lojtar kyç në peizazhin diplomatik të Lindjes së Mesme dhe Ballkanit.

Konteksti historik: Roli i Izraelit dhe mbështetja për Kosovën gjatë luftës së vitit 1998.

Marrëdhënia e Kosovës me Izraelin ka qenë prej kohësh një pikë interesi strategjik. Gjatë luftës në Kosovë në vitin 1998, Izraeli luajti një rol të rëndësishëm duke ofruar ndihmë humanitare, një veprim që nënvizoi një mundësi të mundshme për bashkëpunim mes të dy vendeve, pavarësisht kompleksiteteve fetare dhe rajonale. Në atë kohë, ministri i Jashtëm izraelit, Ariel Sharon, shprehu rezerva për sulmet ajrore të NATOs, por theksoi rëndësinë e ndihmës humanitare. Ndihma e Izraelit gjatë krizës në Kosovë përfshinte mobilizimin e një ekipi mjekësor dhe shpërndarjen e furnizimeve kritike në kampet e refugjatëve. Kjo mbështetje ka forcuar një marrëdhënie, që është rritur vetëm më shumë me kalimin e viteve. Me thellimin e marrëdhënieve me Izraelin, Kosova është në një pozicion unik për të ndërtuar marrëdhënie midis Perëndimit dhe botës myslimane – një narrativë që mund të tërheqë mbështetjen e administratës Trump. Politika e jashtme e Trumpit ka theksuar shpesh forcimin e marrëdhënieve dypalëshe bazuar në interesa të përbashkëta, në vend të marrëveshjeve shumëpalëshe. Duke pasur parasysh këtë, Kosova mund të pozicionohet si një vend me shumicë myslimane i angazhuar për diplomaci dhe paqe, duke u përshtatur me interesat e SHBA-ve për të promovuar aleanca të qëndrueshme në rajonet strategjikisht të rëndësishme. Ky pozicionim mund të rezultojë i dobishëm për të dyja palët. Për Kosovën, lidhjet më të ngushta me SHBA-të dhe Izraelin mund të nënkuptojnë përfitime ekonomike, sigurie dhe diplomatike. Për Trumpin, mbështetja për modelin e diplomacisë së Kosovës si vend me shumicë myslimane dhe marrëdhënie të mira me Izraelin ofron një kundër-narrativë të fuqishme ndaj stereotipit se aleancat amerikane me vendet myslimane janë të ndërlikuara. Potenciali i Kosovës për të qenë një aleat i moderuar mund, nga ana tjetër, të forcojë arritjet diplomatike të Trumpit në arenën globale. Nëse Kosova luan me zgjuarsi, ajo mund të pozicionohet si një urë diplomatike, duke përmirësuar marrëdhëniet midis SHBA-ve dhe botës myslimane. Kjo është veçanërisht e rëndësishme në ditët e sotme dhe Kosova mund të përfitojë në kërkesat ndaj Serbisë.