Me rritjen e agresionit rus dhe pasigurinë mbi angazhimin e SHBA-ve në NATO, vendet e BE-së po përballen me presion për të rritur shpenzimet ushtarake.
SHBA mbetet shpenzuesi kryesor i Aleancës, me një buxhet mbrojtjeje prej 895.6 miliardë eurosh për vitin 2024. Ndërkohë, shpenzimet evropiane për mbrojtjen u rritën me 11.7% vitin e kaluar, duke arritur 423.3 miliardë euro – rritja e dhjetë radhazi vjetore.
Midis 2014 dhe 2024, shpenzimet e mbrojtjes në Evropë janë rritur mbi 50%.
• Gjermania ka buxhetin e katërt më të madh të mbrojtjes në botë, me një rritje prej 23.2% vetëm midis 2023 dhe 2024.
• Polonia është tashmë shpenzuesi i 15-të më i madh globalisht, duke u ngjitur pesë vende më lart që nga 2022.
Sipas raportimeve, 23 vendet e BE-së anëtare të NATO-s kanë arritur shpenzimet në 2% të GDP-së së kombinuar në 2024, me pritshmëri për të arritur 2.04% në 2025.
Trump kërkon rritje drastike të shpenzimeve
Ish-presidenti Donald Trump, që synon një mandat të dytë, po shton trysninë mbi aleatët e NATO-s për të rritur shpenzimet në 5% të GDP-së, një propozim i mbështetur nga shefja e punëve të jashtme të BE-së, Kaja Kallas.
• Franca ka në plan të rrisë shpenzimet në 3.5% të GDP-së, një rritje që kërkon 30 miliardë euro shtesë në vit.
• Nëse rritja aktuale e shpenzimeve vazhdon, vendet e NATO-s në Evropë mund të arrijnë mesatarisht 3% të GDP-së brenda pesë viteve dhe 5% brenda dhjetë viteve.
Megjithatë, shumë vende mbeten skeptike për rritje të mëtejshme. Spanja, për shembull, ka refuzuar kërkesën e Trumpit, duke planifikuar të arrijë objektivin 2% të GDP-së deri në 2029, me një rritje graduale të buxhetit të mbrojtjes nga 17.5 miliardë euro në 2024 në 36.5 miliardë euro brenda pesë viteve.
