Koeficienti i inteligjencës (IQ) ka qenë për dekada treguesi kryesor për matjen e zgjuarsisë. Megjithatë, studimet e fundit kanë treguar se mendimi kritik, kreativiteti dhe përshtatshmëria janë po aq të rëndësishme në përcaktimin e inteligjencës.
Sipas psikologëve, njerëzit me inteligjencë të jashtëzakonshme shfaqin disa karakteristika të veçanta:
• Karakter i hapur – Të zgjuarit priren të jenë kureshtarë, empatikë dhe të gatshëm të pranojnë ide të reja.
• Kuriozitet i lartë – Studimet tregojnë se njerëzit kureshtarë kanë një kujtesë më të mirë dhe një aftësi më të madhe për të mësuar.
• Kreativiteti – Lidhja mes inteligjencës dhe kreativitetit është e fortë, veçanërisht në fushat artistike dhe shkencore.
• Adaptueshmëria – Të zgjuarit mësojnë nga gabimet dhe përshtaten më shpejt me ndryshimet.
• Inteligjenca emocionale – Aftësia për të menaxhuar emocionet dhe për të kuptuar ndjenjat e të tjerëve është një tregues i rëndësishëm i zgjuarsisë.
• Vetëdija për kufizimet – Ndryshe nga ata që mbivlerësojnë aftësitë e tyre, njerëzit inteligjentë shpesh janë më të vetëdijshëm për mangësitë e tyre, një fenomen i njohur si efekti Dunning-Kruger.
Në shekullin e 21-të, koncepti i inteligjencës po riformulohet, duke u zhvendosur nga një numër i thjeshtë IQ, në një kombinim aftësish mendore, emocionale dhe krijuese.
