Në atë natë të një jave më parë, kur Donald Trump diskutoi të ardhmen e Ukrainës me Vladimir Putinin në telefon, njerëzit në Odessa mësuan në një mënyrë më të prekshme se si është situata në vendin e sulmuar pas tre vitesh luftë.

Zhurma që ka bërë jehonë në politikën botërore, që kur biseda telefonike mes dy krerëve të shteteve u mbyt në qytetin e Detit të Zi nga zhurma e dronëve rusë. Ndërsa linjat telefonike midis Uashingtonit dhe Moskës ishin të nxehta, dronët sulmues rusë po fluturonin mbi kokat e banorëve të Odessa drejt portit më të rëndësishëm të Ukrainës.

Një aluzion. Rusia, thuhet në mesazh, mund të godasë Ukrainën kurdo, sido dhe ku të dojë. Tre vjet pas fillimit të luftës, vendi i sulmuar është gjithnjë e më i pambrojtur dhe me shpinën pas murit. Ukraina, e cila e ka mbrojtur veten kundër pushtimit rus për kaq gjatë me kosto të jashtëzakonshme, tani kërcënon të shtypet në mullirin e politikës botërore.

Ajo që po negociohet, nëse fare, nuk është një paqe e drejtë, por një dorëzim. Qeveria në Kiev e degraduar në një objekt. Perëndimi i ndarë. Ushtria ukrainase u hollua. Dhe Putin  pothuajse atje?

SHBA godet me thikë pas shpine Kievin

Në fakt, aktualisht ka shumë për të sugjeruar se sundimtari rus më në fund do të marrë atë që dëshiron, tre vjet pas fjalimit të tij të luftës së natës më 24 shkurt 2022 “çmilitarizimi dhe denazifikimi”. Ndërsa trupat ukrainase vazhdojnë të mbrohen ashpër në front, Shtetet e Bashkuara, deri tani mbështetësi më i rëndësishëm, po kërcënojnë ta godasin Ukrainën me thikë pas shpine.

    Tashmë në Ukrainë flitet për një “Mynih të dytë”. Në vitin 1938, Italia, Franca dhe Britania e Madhe ia dorëzuan Sudetenlandin Gjermanisë naziste sipas Marrëveshjes së Mynihut, mbi kokat e Çekosllovakisë. Fakti që SHBA-të tani po ia dorëzojnë Ukrainën Putinit, siç duket, gjatë Konferencës së Sigurisë së Mynihut një ironi e hidhur.

    “Mesazhi nga Mynihu është i qartë: SHBA nuk është më partneri që ishte dikur. Kjo krijon një kontekst krejtësisht të ri për rrjedhën e mëtejshme të kësaj lufte,” tha për STANDARD, John Lough, analist gjeopolitik në qendrën e mendimit Chatham House në Londër. “Kjo është tragjike për Ukrainën. Ajo gjithashtu luftoi për Evropën dhe për vlerat perëndimore. Dhe tani duket sikur po braktiset.”

    Nuk flitet më për vendosjen e Ukrainës në një pozicion të fortë përpara negociatave të mundshme, siç u tha vetëm disa javë më parë – përkundrazi. “Ukraina është në një pozicion strategjik edhe më të keq sot ,se sa ishte një vit më parë,” thotë Alexander Graef nga Instituti për Kërkimin e Paqes dhe Politikat e Sigurisë në Universitetin e Hamburgut. Pikërisht një vit më parë, Ukraina u tërhoq nga Avdiivka, dhe tani, dhjetëra mijëra vdekje më vonë, Pokrovsk është në prag të rënies. Rusia ka shkatërruar gjithashtu infrastrukturën e saj energjetike dhe ndërprerjet e energjisë elektrike po rriten. Dhe: “Kontakti i papritur i drejtpërdrejtë midis Trump dhe Putin pa koordinim paraprak ndërkombëtar, e ka dobësuar politikisht jashtëzakonisht shumë Ukrainën.”

    Kjo prek edhe popullatën civile. “Sulmet e natës me dron tani kanë gjithashtu një efekt psikologjik. Shumë prej tyre janë të rraskapitur,” thotë Andreas Heinemann-Grüder, ekspert i Rusisë në Qendrën për Studime të Avancuara të Sigurisë, Strategjisë dhe Integrimit në Rheinische Friedrich-Wilhelms-University Bonn. Ai ishte për herë të fundit në Kiev për Krishtlindje. Ai vlerëson se 680,000 ushtarë ukrainas të vdekur dhe të plagosur janë numri aktual pas tre viteve të luftës. Ukraina ka ende municion të mjaftueshëm për të vazhduar luftën edhe për gjashtë muaj të tjerë, nëse furnizimet nga Perëndimi mbarojnë. Por: “Me këto shifra të larta të viktimave, Ukraina ndoshta nuk do të jetë në gjendje të vazhdojë luftën për shumë më gjatë.”

    Vështirë se vihet re ndonjë mosmarrëveshje

    Nëse u takon zotërinjve të rinj në Uashington, kjo nuk është ajo që duhet të bëjë. Në veçanti, klika rreth Zëvendës Presidentit të Donald Trump, JD Vance do të dëshironte të ndërpresë të gjithë ndihmën për Ukrainën sot, thotë Lough. Dhe vetë presidenti tani është hapur në anën e Putinit në retorikën e tij.

    Gjithsesi, imazhi i presidentit amerikan që kërcen me melodinë e Kremlinit para syve të botës, nuk është pritur me miratim universal në qarqet e qeverisë amerikane: “Sigurisht që ka njerëz që mendojnë se Rusia duhet t’i japë SHBA-së diçka në këmbim. Çfarë saktësisht është e paqartë, ndoshta diçka që lidhet me Kinën ose Arktikun”. Kush janë këta njerëz? Për shembull, Keith Kellogg, përfaqësuesi special i Trump, i cili vizitoi Kievin të enjten dhe mbron një qëndrim më të ashpër ndaj Rusisë. “Por ju mezi i dëgjoni këto zëra për momentin.”

    Problemi, thotë Lough, është mbi të gjitha nxitimi me të cilin Trump po i afrohet çështjes së Ukrainës: “Është gjithmonë e rrezikshme kur ai është me nxitim”. Shpejtësia vret – në fund të fundit në kurriz të Ukrainës?

    Megjithatë, për Putinin, i cili ka qenë në pushtet që nga viti 2000, koha nuk është aspak e vështirë. Pavarësisht nga humbjet e saj të mëdha, Rusia beson se është në rrugën drejt fitores ushtarakisht. Pas tre vitesh luftë, Kremlini tani mund të arrinte qëllimet e tij të luftës, pa një përparim të madh nga trupat e tij.

    “Nëse rusët do të ishin të zgjuar, së pari do të pranonin një armëpushim dhe do të prisnin zgjedhjet presidenciale në Ukrainë, të cilat do të duhej të vinin pas përfundimit të ligjit ushtarak”, thotë analisti i Chatham House, Lough. “Por unë nuk mendoj se ata do të jenë aq të durueshëm.”

    Qëllimet e luftës janë të arritshme

    Prej vitesh, sundimtari Putin, i cili ka eliminuar të gjithë opozitën në vendin e tij dhe ka lejuar që zgjedhjet të manipulohen, më në fund ka nxitur zgjedhje të reja në vendin fqinj të shkatërruar nga lufta. Ai tani ka gjetur një bashkëpunëtor të gatshëm te Trump, i cili së fundmi e ka quajtur presidentin ukrainas Volodymyr Zelenskyj, i cili mbetet në detyrë për shkak të ligjit ushtarak të provokuar nga Moska, një “diktator” dhe “të tmerrshëm”.

    Llogaritja e Putinit: Sa më shpejt të arrihet një armëpushim dhe të përfundojë gjendja e jashtëzakonshme, aq më shpejt do të votohet Zelensky. Sondazhet aktualisht bëjnë që një skenar i tillë të duket të paktën i mundshëm. “Fushata zgjedhore do të jetë brutale, me gjithë zhgënjimin për Zelensky dhe rrjedhën e luftës”, thotë Lough. Nëse llogaritjet e Putinit funksionojnë, propaganda e Kremlinit ende mund të shpallë rënien e “regjimit të Kievit” të urryer dhe presidentit të tij hebre. Synimi numër një i luftës, i ashtuquajturi “denazifikimi”  kontrolloni!

    Putini gjithashtu mund të ketë shpresë për qëllimin tjetër të tij, të cilin e vendosi për vitin 2022. “Ai nuk dëshiron trupa perëndimore në Ukrainë, madje as ato evropiane. Çështja e NATO-s është jashtë tryezës. Ai gjithashtu do të përpiqet të parandalojë anëtarësimin e Ukrainës në BE,” thotë Lough. Nëse Rusia arrin të pengojë dërgesat e mëtejshme të armëve, siç janë pajisjet e SHBA-së të blera nga shtetet e BE-së për ushtrinë e Kievit, qëllimi i saj i dytë i luftës do të ishte po aq i mirë sa u arrit: “çmilitarizimi” i Ukrainës.

    Dhe e gjithë kjo pa pasur nevojë të rekrutojë ushtarë shtesë: “Putini mund t’i arrijë këto qëllime vetëm ushtarakisht në rrethana shumë të vështira. Në fund të fundit, Rusia gjithashtu duhet të menaxhojë burimet e saj,” thotë studiuesi i Evropës Lindore me bazë në Hamburg, Graef. Gjithashtu për pushtimin e katër rajoneve në jug dhe në lindje, të cilat Rusia nuk i kontrollon ende plotësisht: “Për momentin, megjithatë, duket sikur administrata amerikane është e përgatitur të detyrojë Ukrainën të bëjë lëshime edhe për këtë çështje”.

    Nëse ka një armëpushim dhe ndarje de facto të vendit, John Lough në Londër sheh pak shpresë për Ukrainën: “Ukraina e lirë mund të lulëzojë vetëm nëse mbrohet. Nëse nuk është, askush nuk do të investojë atje dhe të rindërtojë vendin.” Putini do të kishte arritur kështu qëllimin e tij të tretë dhe ndoshta më të rëndësishëm: shkatërrimin e Ukrainës, si një vend ekonomikisht i pavarur përkrah Rusisë.

    Luftë partizane nëse është e nevojshme

    Por, çka nëse Ukraina thotë jo? Nuk është aspak e sigurt se Kievi thjesht do të përkulet para asaj, që e sheh si një kompromis të ndyrë. “Unë mendoj se pas gjithçkaje që ka ndodhur, Ukraina do të vazhdojë të mbrojë pavarësinë e saj,” thotë Lough. “SHBA-ja sigurisht mund të ndalojë ndihmën ushtarake, por unë kam dyshimet e mia nëse kjo do të mjaftonte për një kapitullim,” pranon Heinemann-Grüder: “Asnjë ukrainas nuk dëshiron të jetojë nën pushtimin rus sot.”

    Ai beson se ka të ngjarë që ushtria ukrainase të kalojë në taktika guerile, nëse është e nevojshme. “Batalionet më të mira që ka ende Ukraina ndoshta do të vazhdojnë si partizanë. Amerikanët duhet të jenë të vetëdijshëm, se Ukraina nuk është një kukull. Ukraina nuk është Bosnje-Hercegovinë apo Kosovë, por një kategori tjetër.”/ Der Standrad