*Gardalinat shiten nga 300 lekë në dyqanet e Tiranës, por pas kësaj tregtie fshihet vrasja e mijëra shpendëve përmes kapjes me rrjeta dhe leqe, ndërkohë që institucionet bëjnë një sy qorr…

Nga Lindita Çela

Gardalina është specie e mbrojtur, por zogu me pendë shumëngjyrësh shitet për një çmim modest në një duzinë dyqanesh në Tiranë. Bashkë me gardalinën, në kafazet e dyqaneve të kafshëve tregtohen me çmim të lirë edhe zboraksi, vërduni, cërla dimërake dhe kërpngrënësi-të gjithë pjesë e “librit të kuq” për shpendët e mbrojtura, të cilat rrezikojnë shfarosjen në Shqipëri.

Në një vëzhgim nëpër Tiranë, BIRN identifikoi 17 dyqane që tregtojnë haptazi dhe pa asnjë kontroll zogjtë farëngrënës, që sipas organizatës “Albanian Ornithological Society” klasifikohen në listën e shpendëve të mbrojtura.

Dyqanet e Tiranës furnizohen kryesisht nga Shkodra, por edhe nga gjuetarë të Tiranës dhe Korçës. Çmimet për gardalinën variojnë nga 300 lekë deri 3 mijë lekë për speciet këngëtare. Por para se të ekspozohen në kafaze vitrinash, zogjtë këngëtarë mbërrijnë në dyqan me një kosto të rëndë.

Ekspertë të intervistuar nga BIRN, thonë se çdo vit në Shqipëri kapen me rrjeta dhe në mënyrë të paligjshme të paktën 36 mijë shpendë të mbrojtur. Vetëm një pjesë e vogël e tyre mbijeton për t’u shitur për pak para në tregun lokal.

Shumica e shpendëve ngordhin gjatë kapjes apo burgosjes në kafaze të vogla dhe në mungesë të ushqimit, para se të mbërrijnë në dyqane.

Taulant Bino, drejtues i “Albanian Ornithological Society”, i tha BIRN se edhe pse është një pasion tradicional, mbajtja e shpendëve në kafaz duhet pakësuar deri në eliminim.

“Pasioni i dikurshëm i dikujt është kthyer në biznesin e tjetërkujt, biznes që shkakton me mijëra viktima vetëm për një grusht shpendësh që arrijnë të shiten e të blihen”, tha Bino.

Tregtia e paligjshme

(Harta e dyqaneve në Tiranë ku tregtohen zogj këngëtarë në mënyrë të paligjshme)

Në Shqipëri ekzistojnë ligje për të garantuar mbrojtjen e kafshëve dhe shpendëve. Neni 45 i ligjit për gjuetinë ndalon “gjuetinë e individëve të faunës së egër, duke përdorur mjete dhe metoda të zënies apo vrasjes në shkallë të gjerë dhe në mënyrë selektive”.

Ndërsa neni 13 i ligjit “për mbrojtjen e faunës së egër” ndalon vrasjen apo kapjen e qëllimshme të tyre me çdo metodë dhe mbajtjen në robëri.

Të dielën e 3 prillit, Inspektorati i Policisë Pyjore zhvilloi një aksion kontrolli në zonën e Pazarit të Ri në Tiranë, e identifikuar si një nga pikat e shitjes së paligjshme. Renato Culli, kreu i këtij Inspektorati, i tha BIRN se “punonjësit e tij nuk gjetën asnjë zog të vetëm të tregtohej në këtë zonë”.

Megjithatë, faktet flasin ndryshe. Në një hark kohor 10-vjeçar llogariten mbi 360 mijë zogj këngëtarë të shfarosur përmes kapjes me rrjeta dhe tregtisë së paligjshme.

Një studim i publikuar në “BirdLife International” thekson se rreth 265 mijë shpendë të egër vriten apo kapen çdo vit në Shqipëri, për shkak të gjuetisë të paligjshme me rrjeta e leqe. Shqipëria listohet si një ndër 10 vendet mesdhetare, ku gjuetia dhe kapja e shpendëve këngëtarë shkakton më shumë humbje në popullatat e shpendëve.

Sot kapja dhe shitja e specieve të mbrojtura si gardalina (C. carduelis), zboraksi (S. serinus), vërduni (C. chloris), cërla dimërake (C. spinus) dhe kërpngrënësi (C. cannabina) është kthyer në një biznes fitimprurës për numër palësh, përshirë kapësit me rrjeta, dyqanet e shitjes së kafshëve dhe shitësit ambulantë.

Në dyqanet e vëzhguara nga BIRN, thuajse të gjithë tregtarët janë në dijeni të tregtimit të paligjshëm të shpendëve, sidomos në këtë periudhë-faza e tyre e shumimit.

“Ne na i sjellin nga Shkodra. Në Tiranë ka shumë persona që i duan këta zogj t’i mbajnë për qejfin e tyre”, thotë një tregtar në rrugën “Hoxha Tasim” në kryeqytet.

Përveç zogjve që tregtohen, Bino është i shqetësuar për mijëra zogj të tjerë që shfarosen gjatë gjuetisë së pashpirt. Ndërkohë, ai mendon se numri i kapjeve mund të jetë sa dyfishi i sasisë së llogaritur, pasi në rrjeta bien edhe specie të tjera, kryesisht harabelorë.

“Ne si organizatë jemi të shqetësuar se vetëm një pjesë e vogël shkon në treg dhe përfundon e shitur. Vlerësohet se pjesa më e madhe, mbi 50% e shpendëve këngëtarë ngordh përpara se të shiten,” thotë ai.

Bino u kërkon autoriteteve që të ndërhyjnë menjëherë për të ndaluar tregtinë e paligjshme të shpendëve. Renato Culli, drejtori i Inspektoratit përgjegjës bie dakord që duhet një aksion i gjerë.

Culli i tha BIRN se shumë shpejt do të ndërmerret një aksion në shkallë vendi, ku subjektet që kryejnë këtë tregti të paligjshme do të gjobiten dhe do t’u sekuestrohet malli.

“Zogjtë që do të kapen, do të lihen të lirë në habitatin e tyre”, tha ai.

Marrë nga BIRN

(Zogj këngëtarë të tregtuar në një nga dyqanet e Tiranës)