Në vitin 2025, arkeologjia u transformua nga teknologjia moderne dhe gërmimet klasike.

ADN-ja e lashtë rindërtoi prejardhjen e një egjiptiani që jetoi në kohën e piramidave, imazhet satelitore zbuluan struktura gjigante gjuetie në Ande, ndërsa hartëzimi nënujor solli në dritë anije të fundosura të Luftës së Dytë Botërore dhe një port të mbytur që mund të ndihmojë në gjetjen e varrit të Kleopatrës.

Këto zbulime tregojnë se një pjesë e madhe e historisë njerëzore ende fshihet nën ujë, në xhungla apo në shkretëtira.

1. Një varr mbretëror maja në Belize

Pas gati 40 vitesh gërmime në qytetin antik maja të Caracol në Belize, arkeologët Arlen dhe Diane Chase zbuluan një varr mbretëror 1700-vjeçar, që daton rreth viteve 330–350 pas Krishtit. Ata besojnë se varri i përket Te K’ab Chaak, sundimtarit themelues të dinastisë maja të Caracol-it.

Në varr u gjetën një maskë mortore prej nefriti dhe guaskash, stoli prej nefriti dhe eshtrat e një burri të moshuar. Nëse identifikimi është i saktë, ky do të ishte themeluesi i një dinastie që sundoi për afro 500 vjet. Disa elemente tregojnë gjithashtu lidhje me qytetin e fuqishëm Teotihuacan në Meksikë.

2. Një port i fundosur që mund të çojë te varri i Kleopatrës

Arkeologia Kathleen Martínez vazhdon prej vitesh kërkimin për varrin e Kleopatrës. Në vitin 2025, ekipi i saj zbuloi një port të fundosur në Mesdhe, pranë tempullit Taposiris Magna në Egjipt. Nën ujë u gjetën kolona, dysheme të lëmuara dhe spiranca.

Zbulimi tregon se zona ka qenë një qendër e rëndësishme detare, gjë që forcon teorinë se Kleopatra mund ta ketë zgjedhur këtë vend për varrin e saj. Nëse eshtrat e saj ndodhen nën det, kjo mbetet për t’u zbuluar.

3. Anije të Luftës së Dytë Botërore në Paqësor

Në Detin Iron Bottom, pranë Ishujve Solomon, u eksploruan 13 anije të fundosura nga Beteja e Guadalcanal-it. Ekspedita e udhëhequr nga Bob Ballard përdori mjete robotike për të dokumentuar shkatërrimin e anijeve japoneze dhe amerikane.

Këto gërmime nxorën në pah jo vetëm strategjinë ushtarake, por edhe koston njerëzore të luftës, ku humbën jetën mbi 27,000 persona.

4. Zbulohet varri i faraonit Thutmose II

Pas më shumë se një shekulli kërkimesh, u zbulua varri i faraonit Thutmose II, që sundoi Egjiptin nga viti 1493 deri në 1479 p.e.s. Varri ndodhet pranë Luginës së Mbretërve dhe është varri i parë mbretëror i zbuluar aty që nga Tutankhamuni.

Brenda tij u gjetën mure me hieroglife dhe një tavan i pikturuar me motive qiellore.

5. Struktura gjigante në Ande rishkruajnë jetën malore

Në Peru, studiuesit përdorën dronë për të analizuar mijëra gropa në malin Monte Sierpe. Ata besojnë se këto janë përdorur si sistem magazinimi dhe llogaritjeje nga popujt çinça dhe më vonë nga inkat.

Në Kili, imazhet satelitore zbuluan struktura guri në formë V-je, të përdorura si kurthe për gjuetinë e vikunjave. Këto zbulime tregojnë se shoqëritë andine e formësonin peizazhin për nevojat e tyre për breza me radhë.

6. ADN-ja më e vjetër egjiptiane e analizuar ndonjëherë

Në një varr 4500-vjeçar në Egjipt u gjet skeleti i një burri të varrosur brenda një ene balte. ADN-ja e ruajtur në një dhëmb tregoi se 80% e prejardhjes së tij ishte nga Afrika Veriore dhe 20% nga Azia Perëndimore.

Analiza sugjeron se ai ishte ndoshta një poçar i aftë, jo ndërtues piramidash, duke na dhënë një pamje më të detajuar të jetës së njerëzve të zakonshëm në Egjiptin e lashtë.