The Telegraph: Si arritën bandat shqiptare të dominojnë krimin e organizuar në Britaninë e Madhe  

“The Telegraph” i ka kushtuar sot një artikull bandave kriminale shqiptare që sipas tyre po pushtojnë Britaninë. 

Sipas artikullit, grupet shqiptare të krimit të organizuar shihen si një “kërcënim akut” për Britaninë e Madhe, ndërsa qindra milionë paund në vit largohen nga Britania për në Shqipëri, shumica e të cilave vijnë nga aktiviteti kriminal.  

Artikulli i “The Telegraph”: 

Bujar Cozminca nuk ishte i panjohur për forcat e rendit britanik. I riu shqiptar, i cili jetonte deri vonë në High Road të Wembley-t në veriperëndim të Londrës, ishte dënuar më parë për komplot për furnizimin me drogë të klasit A në vitin 2012 dhe ishte dënuar me 21 muaj pas hekurave dhe u dëbua përsëri në Shqipëri. 

Por ky nuk ishte fundi i karrierës kriminale të Cozminca-s në MB. Pas rihyrjes ilegalisht në Britani, ai u arrestua në maj 2021 si pjesë e një hetimi nga Agjencia Kombëtare e Krimit (NCA). 

Rreth 300,000 £ para në dorë u gjetën në dy prona që ai kishte përdorur për pazare droge, në Wembley dhe Islington, në veri të Londrës. Ai kishte blerë dhe furnizuar 100 kilogramë kokainë me një vlerë të shitjes me shumicë prej 3.5 milionë paund dhe një vlerë në rrugë prej rreth 8 milionë funte, dhe kishte pastruar 2.5 milionë paund para kriminale. 

Oficerët nga NCA dhe Policia Metropolitane gjetën gjithashtu regjistra që tregonin pazare droge me vlerë pothuajse 2 milionë funte. Në qershor të këtij viti, 33-vjeçari pranoi komplotin për të furnizuar kokainë dhe pastrim parash dhe u dënua me 12 vjet burg në Gjykatën Snaresbrook Croën në lindje të Londrës. 

Cozminca nuk po vepronte e izoluar. Operacioni i tij ishte pjesë e një historie më të gjerë të  dominimit në rritje nga bandat shqiptare në tregjet në rritje të drogës në Mbretërinë e Bashkuar, me suksesin e tyre të nxitur nga dhuna, shfrytëzimi dhe kontrabanda njerëzore. 

“Kërcënim akut” për MB 

Grupi i krimit të organizuar i Cozminca-s kishte lidhje të gjera ndërkombëtare – një thelb tipar i pushtetit që tani zotërohet nga grupe të rëndësishme shqiptare të trafikut të drogës. Individët si ai “mendojnë se janë mbi ligjin”, tha Andreë Tickner, oficer i lartë hetues me Partneritetin e Krimit të Organizuar, një përpjekje e përbashkët NCA dhe Scotland Yard. 

Ndërkohë që autoritetet vazhdojnë përpjekjet e tyre për t’i provuar ata që e kanë gabim, shkalla e asaj me të cilën ata kanë të bëjnë është bërë gjithnjë e më e dukshme me kalimin e viteve. 

“Ka një sasi të madhe të krimit të organizuar shumë të dëmshëm të rëndë brenda MB të kryer nga bandat kriminale shqiptare …kontrabandë droge, trafik njerëzor, armë ose prostitucion,” i tha Dan O’Mahoney, atëherë Komandanti i Kërcënimeve Klandestine i Kanalit të MB-së. Komiteti i Përbashkët i Çështjeve të Brendshme vitin e kaluar. 

Këtë vit, një dokument ligjor i Home Office i karakterizoi grupet shqiptare të krimit të organizuar si një “kërcënim akut” për MB dhe “shumë të përhapur në të gjithë krimin e rëndë dhe të organizuar” në këtë vend. 

Javën e kaluar, analiza e të dhënave zyrtare nga The Telegraph sugjeroi se rreth 2 për qind e shqiptarëve në Britaninë e Madhe janë aktualisht në burg. Jo të gjithë do të kenë qenë të përfshirë në krimin e organizuar dhe disa ka të ngjarë të jenë në fakt viktima trafikimi, thonë organizatat bamirëse. 

Megjithatë, në vitin 2022, NCA vlerësoi se qindra milionë paund në vit po largoheshin nga Britania për në Shqipëri, shumica e të cilave vinte nga aktiviteti kriminal. Ai tha se në atë kohë shuma ishte vetëm në rritje. 

Tregtia e seksit 

Pas rënies së komunizmit në fillim të viteve 1990, dhe mes papunësisë dhe varfërisë, shqiptarët filluan të emigrojnë në numër të madh drejt MB. Rreth 40 për qind ose më shumë e popullsisë është larguar që nga viti 1991, me rreth 42,000 mesatarisht që migrojnë çdo vit. 

“Pas rënies së komunizmit pati valën e parë të migrimit jashtë Shqipërisë, por ata nuk erdhën realisht në Britaninë e Madhe në vitet 1990, shumica e shqiptarëve shkuan në Greqia dhe Italia”, thotë Dr Andi Hoxhaj, lektor i drejtësisë dhe studiues për Ballkanin Perëndimor në King’s College në Londër. 

Vetëm në fund të viteve 1990, Britania e Madhe u bë më e barazuar dhe shqiptarët kanë filluar të lëvizin këtu në numër më të madh që atëherë. Mes tyre ka mjekë, juristë, inxhinierë dhe punëtorë, siç tha ish-ambasadori shqiptar në Britani Qirjako Qirko në Komisionin e Punëve të Brendshme në vitin 2022. 

Por një pakicë emigrantësh shqiptarë në Britani kanë qenë të angazhuar në diçka më të keqe në dekadat e fundit. Në vitin 2001, një raport i zbuluar nga Home Office sugjeroi se një mafioz shqiptar kishte marrë kontrollin e tregtisë së zëvendësve të Sohos në Londër, e dominuar më parë nga mafia malteze dhe gangsterët e East End. Tregtia kishte një qarkullim vjetor prej 40 milionë funte në atë kohë. 

Marrja e shqiptarëve ishte relativisht e shpejtë: në më pak se një vit, operatorët e Evropës Lindore erdhën për të komanduar këtë cep të krimit të organizuar në zemër të kryeqytetit britanik. “Rreth 70 për qind e saunave/salloneve të masazhit në Soho [janë] tani të kontrolluara nga shqiptarët/kosovarët,” tha një konferencë e Home Office atë vit, e parë nga  The Independent. 

Në vitet e hershme Noughties, historitë horror kishin filluar të shfaqeshin: të vajzave të reja të Evropës Lindore, të çmendura në industrinë britanike të seksit nga kriminelët e dhunshëm shqiptarë, e grave të trafikuara që kanë pësuar lëndime të rënda nga duart e atyre që tani kanë kontrollin e tregtisë. 

Deri në tre të katërtat e grave që punonin në shtëpitë publike të Sohos besohej se deri atëherë ishin shqiptare. Gratë shqiptare thuhet gjithashtu se po shpërnguleshin në veri të Anglisë dhe Midlands. Por së shpejti, bandat që i kontrollonin do të fillonin të zgjeronin ambiciet e tyre dhe të synonin tregtinë fitimprurëse të drogës në Britani. 

Kokainë 

Edmund dhe Eduard Haziri dhe bashkëpunëtorët e tyre shijonin një mënyrë jetese luksoze. Ata zotëronin bizhuteri, rroba dhe automjete të shtrenjta dhe mbanin pirgje me para në pronat e tyre. 

Vëllezërit, në mesin e të 30-tave, ishin lojtarët kryesorë të një bande shqiptare që për gati një vit drejtonte një operacion droge të njohur si “Linja Eddie”, e cila përmbyti Midlands me kokainë. Ata fituan qindra mijëra paund duke shpërndarë drogën e klasit A . 

Operacioni i tyre u hoq pasi një oficer i mbështetjes së komunitetit të policisë vuri re shoferin e një makine që vepronte në mënyrë të dyshimtë në zonën Sëadlincote të Derbyshire. Policia dyshoi se automjeti ishte i lidhur me tregtinë lokale të drogës dhe nga ky raport fillestar, rrjeti i gjerë i kokainës që shtrihej nga Londra në Midlands u zbulua. 

Më 23 mars 2022, policia sulmoi disa prona dhe mblodhi anëtarët kryesorë të bandës, mes tyre edhe vëllezërit Haziri. Një vit më pas, Edmundi u burgos për 15 vjet dhe Eduardi për pesëmbëdhjetë vjet e gjysmë. Tetë të tjerë u burgosën gjithashtu. 

Por ata ishin vetëm një grup i tillë shqiptar i krimit të organizuar që bënte shuma të mëdha duke u shitur kokainë përdoruesve britanikë. Për gangsterët që kishin ardhur këtu për të bërë biznes në nëntokën kriminale, tregtia e drogës ishte objektivi tjetër i madh pas industrisë së seksit në Mbretërinë e Bashkuar. 

Deri në vitin 2017, bandat shqiptare kishin “krijuar një ndikim të profilit të lartë brenda krimit të organizuar në Mbretërinë e Bashkuar”, paralajmëroi NCA. Ata ishin fokusuar në këtë pikë në trafikun e kokainës në Londër. 

Kriminelët nga Ballkani po krijonin lidhje të drejtpërdrejta me furnizuesit në Amerikën Latine, vuri në dukje raporti vjetor i agjencisë për krimin e organizuar. Nga kriminelët e organizuar në Mbretërinë e Bashkuar, vetëm 0.8 për qind u raportua se ishin shqiptarë, por NCA paralajmëroi se ndikimi i tyre ishte shqetësues për shkak të gatishmërisë së tyre për të përdorur dhunë. 

Ged McCann, një menaxher i lartë i inteligjencës në NCA, tha në një konferencë shtypi të vitit 2022 se dominimi shqiptar në tregun e kokainës ishte mundësuar nga një “model biznesi nga fundi në fund” që shtrihej nga prodhimi në Amerikën e Jugut deri tek tregtarët e rrugës në Britani. 

“Ata kanë një reputacion për besueshmërinë brenda tregjeve kriminale – një produkt me cilësi të mirë, pastërti të mirë, të përpiktë,” tha ai. “Si biznes ata janë shumë të mirë, të disiplinuar dhe të suksesshëm. Ata që janë të përfshirë mund të punojnë vetëm ose në hierarki informale, dhe shqiptarët janë kryesisht në rrjete të lirshme të bazuara në besim dhe përvojë. Ata shfrytëzojnë miqësitë dhe lidhjet, si dhe grupet etnike. Është e lehtë që njerëzit të hiqen ose të zëvendësohen për sa i përket aktivitetit të zbatimit të ligjit.” 

Një  hetim i Telegrafit në 2022 detajoi se si një port në lumin Guayas në qytetin ekuadorian të Guayaquil u bë një qendër kryesore e shpërndarjes për bandat shqiptare të drogës, të cilat ndonjëherë përdornin kompanitë e para për të kontrabanduar kokainën në Evropë, duke e fshehur atë brenda një eksporti legjitim, si p.sh. si çaj. Kontejnerët që përmbajnë ilaçin do të mbërrinin kryesisht në Antëerp në Belgjikë ose Roterdam në Holandë, përpara se të arrinin në MB. 

Kjo përfshirje e kriminelëve të organizuar nga Ballkani Perëndimor në tregtinë e kokainës rrjedh nga një përzierje e fatit dhe sipërmarrjes, sipas Anna Sergi, një profesore e kriminologjisë në Universitetin e Essex. “Ata kanë mësuar nga grupe të tjera, duke përfshirë disa nga mafiozët nga Italia, se si të trajtojnë tregtinë e biznesit të kokainës, duke vendosur në mënyrë efektive bizneset e tyre, lehtësuesit dhe ndërmjetësit në zona kyçe të Amerikës Latine…dhe kjo u ka dhënë atyre një avantazh për të sjellë disa produkte në Evropë”, thotë ajo. 

Ata ia detyrojnë suksesin e tyre në MB pjesërisht mungesës së grupeve të tjera që monopolizojnë tregtinë e kokainës dhe pjesërisht kërkesës së lartë, sugjeron Prof Sergi. 

“Njerëzit konsumojnë shumë kokainë, kështu që kishte nevojë për atë shërbim, në mënyrë efektive, dhe për shkak se askush tjetër nuk po e ofronte atë, ata ishin në një pozicion të përsosur për të, për arsye të ndryshme duke përfshirë faktin se ata mund të shfrytëzonin aftësinë e tyre për t’u organizuar. logjistikë, bëni miq dhe ndërlidheni me të tjerët,” shpjegon ajo. “Mungesa e sipërmarrjes nga grupet e tjera kriminale në MB është arsyeja pse fusha ishte e hapur.” 

Por ajo thekson se krimi i organizuar që shpesh i atribuohet vetëm shqiptarëve, kryhet edhe nga të tjerët. “Ka shumë njerëz nga vende të ndryshme të Ballkanit Perëndimor, nga Mali i Zi në Serbi,” thotë ajo. “Këta janë njerëz që ndajnë gjuhën. Fakti që ata janë të përfshirë në krimin e organizuar nuk është se janë shqiptarë.” 

Sa i përket faktit nëse grupe të tilla tani kontrollojnë tregtinë e kokainës në Mbretërinë e Bashkuar, Prof Sergi pohon se “nuk ka asnjë kontroll të mundshëm në një treg si kokaina”. 

“Ka një milion aktorë të tjerë në atë treg, dhe ata nuk janë të gjithë nga Ballkani Perëndimor, natyrisht,” thotë ajo. Por pas suksesit financiar të shpërndarjes së kokainës, disa banda të udhëhequra nga shqiptarët filluan të diversifikojnë operacionet e tyre dhe të godasin një objektiv të ri – kanabisin. 

Kanabis 

“Nëse jeni të mirë në një treg, ju prireni të zgjeroheni në tregun tjetër”, thotë Federico Varese, profesor i kriminologjisë në Universitetin e Oksfordit. 

Aty ku më parë një pjesë e madhe e kanabisit në Mbretërinë e Bashkuar rritej nga bandat vietnameze, rreth viteve 2010, grupet shqiptare filluan të fitonin terren – me disa që kishin përvojë në rritjen e drogës për të furnizuar Italinë dhe Greqinë. 

“Vietnamezët nuk kishin armë, ata nuk ishin të dhunshëm,” thotë Prof Varese. “Por shqiptarët do të organizonin prodhimin dhe mbrojtjen e tij.” 

Ajo që duhej, megjithatë, ishin punëtorë për fermat e kanabisit. Për të stafuar operacionet e tyre, bandat filluan të synonin burrat në zonat e varfra rurale të Shqipërisë, ku shkalla e papunësisë ishte e lartë, duke ofruar punë të paspecifikuar në MB dhe një udhëtim falas – nëse ilegale – në vend. 

Droga 

Grupet kriminale shqiptare janë kombësia e huaj më dominuese e përfshirë në kultivimin komercial të kanabisit në iStock/Getty në Mbretërinë e Bashkuar 

Ashtu si me tregtinë e kokainës, në rrezik ishin shuma të mëdha. Vitin e kaluar, ekipet e zbatimit të ligjit kryen një operacion të koordinuar për të prishur atë që NCA e quajti “kriminaliteti shqiptar në Mbretërinë e Bashkuar”, duke sekuestruar pothuajse 200,000 bimë kanabisi në të gjithë vendin, me një vlerë rruge nga 115 milion deri në 130 milion £. Më shumë se 450 persona u akuzuan për vepra, duke përfshirë furnizimin e drogës, pastrimin e parave dhe mbajtjen e armëve.  

Grupet kriminale shqiptare janë tashmë kombësia e huaj më dominuese e përfshirë në kultivimin komercial të kanabisit në Britaninë e Madhe, pasi kanë zgjeruar ndikimin e tyre pjesërisht duke bashkëpunuar me bandat britanike me rrënjë në zonat e synuara. 

Por kanabisi, si kokaina, është një treg masiv i nxitur nga kërkesa e madhe dhe ka shumë aktorë brenda tij, thekson Prof Varese. “Edhe për shqiptarët është shumë e vështirë t’i kontrollojnë të gjitha, sepse [droga është] kaq e lehtë për t’u prodhuar. Nuk ka nevojë për shumë njohuri apo kapital.” 

Edhe nëse grupet shqiptare të krimit të organizuar do të zhdukeshin, vetë krimi nuk do të zhdukej, shton ai. “Do të vinte dikush tjetër. Ka një kërkesë të madhe për produktin.” 

Megjithatë, mund të ketë faktorë që ndihmojnë në shpjegimin e suksesit të grupeve shqiptare, sugjeron ai. “Është e rëndësishme të kuptojmë se nuk ekziston një mafi e vetme shqiptare – këto janë familje të pavarura me lidhje gjaku dhe kjo ndihmon besimin brenda grupit,” thotë ai. “Është e vështirë ta thyesh atë lidhje.” 

Skllavëria moderne 

Puna brenda rrjeteve të tilla nuk është gjithmonë vullnetare dhe viktimat e fshehura të aktiviteteve të grupeve janë shpesh vetë shqiptarët. Këta janë njerëz të zakonshëm që e gjejnë veten duke jetuar në mënyrë të paligjshme në Britani, nën kontrollin e kriminelëve dhe me frikën e ndëshkimit. 

Një taktikë e zakonshme është “skllavëria e borxhit”, e cila ndodh kur bandat kriminale financojnë ose organizojnë udhëtimet e njerëzve në MB, dhe më pas i detyrojnë njerëzit të punojnë në çfarëdo cilësie që ata zgjedhin derisa borxhi të konsiderohet i paguar. 

Nëse arrestohen, ata mund ta gjejnë veten të kapur në sistemin e drejtësisë penale në vend që të mbështeten, thotë Alison Logier, drejtoreshë e reagimit ndaj skllavërisë moderne në bamirësinë Hestia. “Ajo që po shohim është rezultat i kushteve socio-ekonomike në Shqipëri, të cilat i shtyjnë njerëzit të duan të ndjekin një jetë më të mirë ose përparim ekonomik, [duke i vendosur] në pozita të cenueshme,” thotë ajo. “Tani burrat, gratë dhe vajzat po trafikohen jashtë Shqipërisë”. 

ogier citon shembullin e një njeriu që kishte marrë hua para dhe ishte rrëmbyer, sjellë në MB dhe ishte detyruar të punonte në fermat e kanabisit për të paguar borxhin e tij. Edhe pse ai arriti të arratisej gjatë një bastisjeje të policisë, burri u burgos dhe u deportua përsëri në Shqipëri – vetëm për t’u afruar përsëri nga kriminelët dhe u trafikua përsëri në MB nën kontrollin e tyre. 

Në vitin 2018, shifrat e NCA treguan një rritje prej 35 për qind të numrit të njerëzve të trafikuar në Britaninë e Madhe, kryesisht nga Shqipëria nga një rrjet grupesh kriminale. 

Tom Doëdall, asokohe zëvendësdrejtor i agjencisë, tha në atë kohë se bandat kriminale shqiptare “që vepronin në nivelet më të larta të sofistikimit” ishin të përfshira jo vetëm në krimin e organizuar dhe trafikun e emigracionit, por edhe në kontrabandën e drogës, trafikun e armëve të zjarrit “dhe shpesh të dhunshme dhe të dhunshme dhe krimi i rëndë i organizuar”. 

Disa nga gratë e trafikuara thuhet se ishin rrahur gjatë shtatzënisë, ishin mbyllur ose përdhunuar. Rreth gjysma u raportua se ishin detyruar të punonin në industrinë e seksit në Mbretërinë e Bashkuar, ndërsa pjesa tjetër përballej me shfrytëzimin e punës. 

“Ka pasur një ngatërrim të veprimtarisë së bandave kriminale dhe motivimeve të emigrantëve shqiptarë dhe emigrantëve të detyruar – një supozim se kriminelët janë vetë emigrantët,” thotë Helen Stalford, një profesoreshë juridike në Universitetin e Liverpool-it, e cila ka hulumtuar përvojat e të rinjve. azilkërkuesit e pashoqëruar. 

Midis prillit dhe qershorit të këtij viti, Mekanizmi Kombëtar i Referimit, i cili identifikon viktimat e mundshme të skllavërisë moderne, mori më shumë se 4300 referime, me kombësinë e dytë më të zakonshme të referuar (pas britanikëve) shqiptarët. Prej tyre, një e pesta u referuan për shfrytëzim kriminal dhe 29 për qind për shfrytëzim pune. 

Varka të vogla 

Ndërsa bandat kishin përdorur më parë një sërë metodash për të kontrabanduar punëtorë në MB, duke përfshirë kamionë, transport industrial dhe dokumente false, ata panë një mundësi të re me rritjen e kalimeve me varka të vogla mbi Kanalin Anglez. 

Ndërsa rruga ka qenë kryesisht e dominuar nga azilkërkuesit që ikin nga vendet e shkatërruara nga lufta, duke përfshirë Afganistanin dhe Sirinë, në vitin 2022 numri i shqiptarëve që mbërrinin në itinerar u rrit – duke përbërë më shumë se një të katërtën e migrantëve me varka të vogla. 

“Anijet e vogla ofronin një mënyrë shumë të lirë për të ardhur në MB: 2,000 £ ose 2,500 £ që është mjaft e lirë në krahasim me rrugët e tjera që mund të kushtojnë mbi 10,000 £,” thotë Dr Hoxhaj. “Ajo u reklamua shumë mirë në internet, e cila arriti tek të rinjtë në rrjetet sociale, në TikTok, Instagram, Snapchat. Ishte bërë shumë mirë.” 

Shqiptarët u joshën qëllimisht nga perspektiva e ofertave dhe mundësive për punë, thotë ai. “Ata bënë reklama të synuara në zonat rurale të Shqipërisë dhe kur [pasagjerët e mundshëm] lidheshin me grupet që organizonin kalimin, ata do të merrnin një ofertë për udhëtime falas nëse angazhoheshin të punonin për një vit në fermat e kanabisit. Reklamat thjesht thoshin ‘oferta pune, mundësi’ dhe kur biseduan, zbuluan se bëhej fjalë për punë të paligjshme. 

Ishte e tillë shpejtësia e operacioneve shqiptare saqë zyrtarët e NCA raportuan se disa kultivues kanabisi të arrestuar në vitin 2022 kishin mbërritur në brigjet britanike vetëm disa ditë më parë. 

Goditja 

Për shkak se një e treta e të gjithë të ardhurve vinin nga Shqipëria, ne arritëm një marrëveshje që reduktoi emigrantët e paligjshëm shqiptarë me 90 për qind”, deklaroi kryeministri i atëhershëm konservator Rishi Sunak në prill të këtij viti. Marrëveshja ishte me Francën dhe kishte për qëllim forcimin e përgjimeve në vijën bregdetare franceze.