Një përfundim kyç nga samiti në Alaskë është se presidenti rus Vladimir Putin thuhet se dëshiron të ngrijë luftën në Ukrainë përgjatë vijës së saj aktuale të frontit në këmbim të dorëzimit të pjesës tjetër të rajonit të Donetskut.

Rusia mban rreth 70% të rajonit, përfshirë kryeqytetin rajonal me të njëjtin emër, pas më shumë se një dekade luftimesh në të cilat Donetsku dhe Luhansku fqinj kanë qenë zemra e konfliktit.

Që Rusia të fitonte të gjithë Donetskun do të çimentonte pretendimin e saj të panjohur ndërkombëtarisht për rajonin, si dhe do të shmangte humbje të mëtejshme të rënda ushtarake.

Për Ukrainën, tërheqja nga Donetsku perëndimor do të thoshte humbje e rëndë jo vetëm e tokës, me perspektivën e një eksodi të ri refugjatësh, por edhe rënien e një bastioni kundër çdo përparimi të ardhshëm rus.

Këtu shohim pse territori ka kaq shumë rëndësi.

Çfarë kontrollon ende Ukraina?

Sipas një vlerësimi nga agjencia e lajmeve Reuters, Ukraina ende mban rreth 6,600 km katrorë territor në Donetsk.

Rreth një e katërta e një milioni njerëz mbeten atje, thanë kohët e fundit zyrtarët vendas.

Qendrat kryesore urbane përfshijnë Kramatorsk, Slovyansk, Kostyantynivka dhe Druzhkivka.

Ai është pjesë e rajonit kryesor industrial të Ukrainës, Donbasit (Pellgut të Donetsit), megjithëse ekonomia e tij është shkatërruar nga lufta.

“Realiteti është se këto burime ka të ngjarë të mos jenë të arritshme për të paktën një dekadë për shkak të minave [tokësore]…” tha për Reuters Dr. Marnie Hoëlett, lektore e departamentit të Politikës Ruse dhe të Evropës Lindore në Universitetin e Oksfordit.

“Këto toka janë shkatërruar plotësisht, këto qytete janë rrafshuar plotësisht”.

Ku është vlera ushtarake e territorit?

Një raport i kohëve të fundit nga Instituti për Studimin e Luftës (ISW) me seli në SHBA përshkruan një “rrip fortese” që shtrihet 50 km (31 milje) përmes Donetskut perëndimor.

“Ukraina ka kaluar 11 vitet e fundit duke investuar kohë, para dhe përpjekje në përforcimin e brezit të fortesës dhe në krijimin e infrastrukturës së rëndësishme industriale dhe mbrojtëse”, shkruan ajo.

Raportet nga rajoni flasin për llogore, bunkerë, fusha minash, pengesa antitank dhe tela me gjemba.

Forcat ruse që sulmojnë në drejtim të Pokrovskut “janë të angazhuara në një përpjekje për ta pushtuar atë, që ka të ngjarë të zgjasë disa vjet për t’u përfunduar”, argumenton ISË.

Fortifikimet janë sigurisht pjesë e mbrojtjes ukrainase, por e tillë është edhe topografia.

“Terreni është mjaft i mbrojtshëm, veçanërisht lartësia Chasiv Yar e cila ka qenë mbështetëse e vijës ukrainase”, thotë për BBC Nick Reynolds, bashkëpunëtor kërkimor për Luftën Tokësore në Institutin Mbretëror të Shërbimeve të Bashkuara (Rusi) me seli në Mbretërinë e Bashkuar.

Megjithatë, ai shton: “Nëse shikoni topografinë e Donbasit, Ukrainës lindore në përgjithësi, në përgjithësi terreni nuk është në favor të ukrainasve”.

“Qyteti i Donetskut është një vend i lartë. Është tërësisht zbritës ndërsa shkon në perëndim, gjë që nuk është mirë për ukrainasit për sa i përket kryerjes së operacioneve mbrojtëse.

“Kjo nuk ka të bëjë vetëm me përgatitjen për luftime të afërta apo vështirësitë në ngjitje e zbritje kodre, por shumë prej tyre ka të bëjë edhe me vëzhgimin dhe, si rrjedhojë, me aftësinë për të koordinuar zjarret e artilerisë dhe format e tjera të mbështetjes me zjarr pa ngritur dronë.

“Po kështu, pjesët e larta të tokës janë më të mira për përhapjen e valëve radio, më të mira për koordinimin e dronëve”.

Chasiv Yar, të cilin rusët kohët e fundit pretenduan se e kishin pushtuar, “është një nga pjesët e fundit të terrenit të lartë që kontrollojnë ukrainasit”, thotë ai.

Inteligjenca nëpërmjet imazheve satelitore, qoftë e ofruar nga partnerët ndërkombëtarë të Ukrainës apo komerciale, është shumë e rëndësishme, vëren Reynolds, “por nuk është e njëjta gjë me të qenit në gjendje të koordinosh drejtpërdrejt misionet e tua taktike”.

A i duhet ushtrisë ruse i gjithë Donetsku?

Donetsku perëndimor është vetëm një pjesë e vogël e një vije fronti që shtrihet rreth 1,100 km, por ka parë disa nga sulmet më të ashpra ruse këtë verë.

Por nëse Moska do t’i kanalizonte forcat e saj tokësore në ndonjë drejtim tjetër, është e dyshimtë nëse ato do të bënin ndonjë përparim më të mirë.

“Në jug, vija e frontit në Zaporizhzhia tani është shumë e ngjashme me atë në Donbas, kështu që kjo do të ishte thjesht luftim përmes pozicioneve të gjera mbrojtëse”, thotë Reynolds.

“Rusët përballen me të njëjtin problem duke u përpjekur të depërtojnë në veri, kështu që ata sigurisht nuk do të shtynin një derë të hapur”.

A do të ishte Ukraina në gjendje të rindërtonte mbrojtjen e saj më në perëndim?

Në teori, në rast të një marrëveshjeje paqeje, ukrainasit mund ta zhvendosin vijën e tyre më në perëndim.

Sigurisht, do të ekzistonte çështja e terrenit të pafavorshëm dhe ndërtimi i mbrojtjeve të thella do të kërkonte kohë, madje edhe me ndihmën e kontraktorëve civilë që nuk do të duhej të punonin nën zjarr.

Por teoria është një gjë dhe bashkëpunëtori kërkimor i Rusisë në luftën tokësore nuk mund ta parashikojë që ushtria ukrainase të dorëzohet nga Donetsku perëndimor pa luftë.

“Edhe nëse administrata Trump përpiqet të përdorë mbështetjen e vazhdueshme të SHBA-së ose garancitë e sigurisë si levë ndikimi”, thotë Nick Reynolds, “bazuar në sjelljen e mëparshme ruse, bazuar në qasjen e qartë transaksionale që ka ndjekur administrata amerikane, është e vështirë të kuptohet se si qeveria ukrainase do të donte të hiqte dorë nga ai territor”.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky ka thënë se vendi i tij do të refuzojë çdo propozim rus për të hequr dorë nga rajoni i Donbasit në këmbim të një armëpushimi, duke argumentuar se territori lindor mund të përdoret si trampolinë për sulme të ardhshme.