Bota po i afrohet me shpejtësi niveleve katastrofike të ngrohjes, me qëllimet ndërkombëtare të klimës që do të dalin jashtë mundësive nëse nuk ndërmerren veprime të menjëhershme dhe radikale, sipas një raporti të ri të mbështetur nga OKB.

“Bomba me sahat klimatike do të shpërthejë,” tha António Guterres, Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara, në një deklaratë për të shënuar fillimin e raportit sintetik të Panelit Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike të hënën.

“Njerëzimi është në një akull të hollë – dhe ai akull po shkrihet shpejt,” shtoi ai.

Raporti bazohet në gjetjet e qindra shkencëtarëve për të ofruar një vlerësim gjithëpërfshirës se si po shpaloset kriza klimatike.

“Ky raport është vlerësimi më i tmerrshëm dhe shqetësues deri më tani i ndikimeve spirale të klimës me të cilat përballemi të gjithë nëse ndryshimet sistemore nuk bëhen tani,” tha në një deklaratë Sara Shaw, koordinatore e programit në Friends of the Earth International.

Ndikimet e ndotjes nga ngrohja e planetit janë tashmë më të rënda se sa pritej dhe ne po shkojmë drejt pasojave gjithnjë e më të rrezikshme dhe të pakthyeshme, thotë raporti.

Ndërsa qëllimi për të kufizuar ngrohjen globale në 1.5 gradë Celsius mbi nivelet paraindustriale është ende i mundur, theksoi raporti, rruga për ta arritur atë po mbyllet me shpejtësi ndërsa prodhimi global i ndotjes nga ngrohja e planetit vazhdon të rritet – emetimet u rritën me gati 1% vitin e kaluar.

Përqendrimet e ndotjes së karbonit në atmosferë janë në nivelin më të lartë për më shumë se dy milionë vjet dhe shkalla e rritjes së temperaturës gjatë gjysmëshekullit të fundit është më e larta në 2000 vjet.

Ndikimet e krizës klimatike vazhdojnë të bien më së shumti në vendet më të varfra dhe të cenueshme që kanë bërë më së paku për ta shkaktuar atë.

“Planeti ynë tashmë është duke u rrëmbyer nga ndikimet e rënda klimatike, nga valët përvëluese të të nxehtit dhe stuhitë shkatërruese te thatësirat e rënda dhe mungesat e ujit”, tha Ani Dasgupta, presidente dhe CEO e Institutit të Burimeve Botërore, në një deklaratë.

Kërcënimi më i madh për veprimin e ndryshimeve klimatike është varësia e vazhdueshme e botës ndaj djegies së lëndëve djegëse fosile, të cilat ende përbëjnë më shumë se 80% të energjisë së botës dhe 75% të ndotjes së planetit të shkaktuar nga njeriu.

Pavarësisht se Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë tha në vitin 2021 se tani nuk mund të ketë zhvillime të reja të karburanteve fosile nëse bota do të përmbushë angazhimet për klimën, qeveritë po vazhdojnë të miratojnë projekte të naftës, gazit dhe qymyrit.

Administrata Biden sapo ka ndezur projektin jashtëzakonisht të diskutueshëm të shpimit të naftës Willow në Alaskë. Pasi të jetë funksional, parashikohet të prodhojë mjaftueshëm naftë për të çliruar 9.2 milionë tonë metrikë të ndotjes së karbonit që ngroh planetin në vit – ekuivalente me shtimin e 2 milionë makinave me gaz në rrugë.

Kina po planifikon një zgjerim të madh të qymyrit – më ndotësi nga lëndët djegëse fosile. Në vitin 2022, ajo dha leje për prodhimin e qymyrit në 82 zona, e barabartë me fillimin e dy termocentraleve të mëdhenj të qymyrit çdo javë, sipas një raporti muajin e kaluar.

Ndalimi i ndryshimeve katastrofike klimatike do të kërkojë ndryshime rrënjësore në çdo sektor të ekonomisë dhe shoqërisë, sipas raportit.

Raporti bëri thirrje për shkurtime të thella të ndotjes nga ngrohja e planetit duke u larguar nga karburantet fosile dhe duke investuar në energjinë e rinovueshme. Raporti gjithashtu bëri thirrje për masa për të hequr karbonin nga ajri.

Guterres u bëri thirrje të gjitha vendeve që të “përshpejtojnë masivisht përpjekjet për klimën” dhe, veçanërisht, që vendet e pasura në angazhimet për të arritur neto zero – që do të thotë heqja e sa më shumë ndotjes nga ngrohja e bimëve nga atmosfera siç emetojnë.

Për herë të parë, ai tha se vendet e zhvilluara duhet të arrijnë neto-zero sa më afër vitit 2040, shumë më herët se afati i vitit 2050, shumë vende – përfshirë SHBA-në dhe Britaninë e Madhe – janë zotuar të përmbushin.

“Raporti i sotëm i IPCC është një udhëzues se si të çaktivizohet bomba me sahat klimatike,” tha Guterres.

Raporti, i cili u nënshkrua gjatë fundjavës nga përfaqësues nga afro 200 vende të OKB-së, do të përfshihet në konferencën e ardhshme të klimës, COP28, në Dubai në fund të vitit. Konferenca do të përfshijë “marrëveshjen e parë globale” nga Marrëveshja e Parisit për Klimën, një vlerësim i progresit drejt adresimit të krizës klimatike dhe shmangies së katastrofës klimatike.