TIRANE – Kryetari i PDIU-së Shpëtim Idrizi iu është përgjigjur  deklaratave të neonazistit grek, Kristos Papas, të “Agimit të artë” duke shprehur bindjen se parlamenti shqiptar do të miratojë rezolutën çame, për t’u kthyer shqiptarëve të drejtën e mohuar. 

Ju jeni një nga politikanët tashmë gjithmonë e më i njohur për shkak të një rezolute, po themi, tronditëse që keni depozituar në Kuvendin e Shqipërisë, në lidhje me çështjen çame. Sapo pamë një intervistë, të cilën paraprakisht opinioni publik e ka njohur përmes trailerave dhe ka patur mjaft komente. Pyetja ime e parë është çfarë po ndodh sipas jush në shtetin helen. 

Më vijnë në kokë dy mendime, e para do të thoja që është aq tragjikomike të shohësh një figurë të tillë do të thoja edhe psikopateskë, e cila na vjen si bartëse e një ideologjie, të ideologjisë nazifashiste,e cila ka krijuar shumë dhimbje për dhe shumë tragjedi për gjithë njerëzimin, në këtë kuptim më duket si një njeri që ka ardhur nga historia dhe si një njeri i cili ka ardhur nga muzeumet. Në fakt është për të ardhur keq që një vend si Greqia, vend i Eskilit, Platonit, vend i Sokratit të përfaqësohet me një figurë të tillë në parlamentin grek. Në radhë të parë nuk kam asnjë lloj ndjesie se çfarë krijon kjo për shqiptarët jam i bindur që është një DonKishtot i radhës por mbi të gjitha mund të them se përbën një problem shumë të madh për shoqërinë greke. 

Zoti Idrizi, shoqëria greke i ka instrumentat për të përballuar, për të përmbajtur, po themi, bishat radikale që lindin herë pas herë në historinë e tyre. Problemi është, si mendoni ju çfarë lloj impakti do të ketë ky lloj radikalizmi, kjo lloj fryme, që imponon madje edhe vendime të rëndësishme të qeverisë aktuale greke në raport me Shqipërinë. 

Pikërisht këtë desha të them që shoqëria greke ka nevojë ta kapsulojë këtë të keqe të cilën sapo u shfaq sot. Me lejoni të bëj pak retrospektive për të kuptuar që shoqëria greke herë pas herë herë është ndodhur në momente të tilla, të vështira për demokracinë. Kam parasysh këtu se shoqëria greke edhe gjatë luftës së nazizmit ka pas një numër mjaft të madh bashkëpunëtorësh të nazizmit, janë rreth 30 mijë vetë të cilët janë dëbuar nga Greqia për këtë gjë. Por përtej kësaj madje më kujtohet edhe ministri i Turizmit i kohës, bir i të cilit para 20 vjetëve ka qenë edhe kryeministër në Greqi. Por ka edhe një moment tjetër shumë të rëndësishëm që demokracia greke ka ardhur nëpër këto përplasje të tilla të mëdha, kam parasysh këtu jutën e kolonelëve të viteve 67-74 ku fatkeqësisht dhe fatmirësisht edhe edhe në një lloj kontinacioni i ati i Kristo Papës nga prift u kthye në major të jutës së kolonelëve. Por problemet e demokracisë greke kanë vazhduar edhe më vonë, kam parasysh faktin që organizata terroriste e 17 Nëntorit apo organizatën MAVI dhe në këtë rast na shfaqet Agimi i Artë si një parti me një filozofi, siç e thashë dhe më parë vjen nga muzeumet, dhe i ka sjell te keqe shumë e madhe të gjithë botës. 

Duhet të ndjehet Shqipëria dhe shqiptarët nga ky realitet, I cili tanimë nuk është një realitet po themi nga një terrorist por një realitet në parlamentin grek pra nuk është një realitet që ka një platformë siç thatë 17 Nëntori por bëhet fjalë për një ideologji dhe një platformë që prononcohet, interpelohet në parlamentin grek? 

Në radhë të parë kjo është një keqe e madhe për shoqërinë greke, sepse është e patolerueshme që një shoqëri demokratike, sigurisht unë e kuptoj që në moment krizash e keqja hapet zgjerohet, por që të ketë sot në parlamentin grek një parti me një edukacion të qartë, siç e kemi parë dhe nja insertet, neonazist pra shovinist, kundra emigracionit. Mos harroni faktin të cilët sapo anonçuat se ka qënë pikë pikërisht Kristo Papas që në revistën e Agimit të Artë ka bërë një artikull të jashtzakonshëm i cili fokusohet tek gjenerali Julus i cili si komand i Nurembergut ka qenë shfarosësi më i madh i hebrenjve. E thënë kështu unë në radhë të parë e shoh problem për shoqërinë greke, është e patolerueshme që një parti e tillë në kohë krizash, unë e kuptoj shumë mirë që çdo shoqëri basafonet e veta,çdo shtëpi ka abc-të e veta, por besoj se në radhë të parë është një problem shumë i madh për shtetin grek, megjithëse jam bindur se “Agimi i Artë” po gjen akoma më pak vend edhe në mediat greke apo po kujtoj këtu faktin se si një ndër veteranët më të mëdhenj të luftës kundër nazi-fashizmit Manolis Glezos është përgjigjur se Greqia përbëhet nga shqiptarë, grekë dhe turk. 

Më lejoni t’ju përgënjeshtroj se sondazhet më të fundit, pikërisht këto ditë e japin “Agimin e Artë” me përqindje më të larta, jo më pak se sa pak javë më parë, pro ajo që bie në sy është se preferenca e kësaj force politike po bëhet gjithmonë e më e madhe. Pra zoti Idrizi përfytyroni çfarë reagimi do të kishte kjo forcë politike në qoftë se do të kishte një pakt real për tu diskutuar në qeverinë dhe parlamentin grek Rezoluta që ju keni paraqitur? 

Përsa i përket afektimit që ka për shoqërinë shqiptare do të thoja që e vetmja gjë që ai mund të prodhojë, mund të prodhojë një të vërtet të madhe, e cila ka të bëjë me ksenofobinë, me shovinizmin që ekziston në një pjesë të shoqërisë greke. Parapëlqej akoma ta quaj si një segment të veçuar dhe që do kapsuluar nga demokracia greke dhe nga demokracia shqiptare ne jemi gati që ta ndihmojmë në këtë rast. Gjithsesi ajo që vlen është fakti që sot dhe pas kësaj që pamë është momenti që Shqipëria të shoh në mënyrë reciproke, në mënyrë dinjotoze raportet me shtetin grek. Deri më sot politikanë shqiptarë të qeverisë shqiptare na e kanë fshehur të vërtetën e madhe që ekziston një lidh lufte midis Shqipërisë dhe Greqisë. Unë kam bredhur në shumë studio, me një letër, me një shkresë se si në vitin 1998 qeveria greke i drejtohet ambasadës shqiptare duke thënë që ligji i luftës është në fuqi edhe për pronat e shqiptarëve të Çamërisë. Në fakt rezoluta që ne kemi paraqitur në parlamentin shqiptar nuk është një rezolutë e vetëm dy personave , nuk është thjesht dhe vetëm një rezolutë e Shoqatës Çamëria por unë do të thoja që është një rezolutë e cila vendos në kontekstin aktual të gjitha problematikën që ne kemi midis shtetit shqiptar dhe shtetit grek. Është rasti që shteti shqipatar të tregohet dinjitoz dhe ne të tregojmë reciprocitet me shtetin grek 

Zoti Papas tha se ka vetëm një Epir, problemi është Epiri çfarë është? Ai thotë është grek, ne themi është Epir. 

Në radhë të parë më erdhi në mëndje ajo çka një grua e moshuar çame më ka thënë në Qafëbotë ishte rreth të 75 vjeçe, në limitet e moshës dhe më tha: Shpëtim vetëm ne çamët e dimë çkemi hequr nga pikëpamja e barbarizmave nga shovinistët grekë. Sot më vjen mirë që këtë po e kuptojnë dhe po e shohin të gjithë shqiptarët, pra e keqja e madhe që vjen pikërisht nga parti të tilla si Agimi i Artë i Kristo Papas që jam i bindur se shumë shpejt do kthehet në muzeumet e historisë. 

Tek intervista që pamë, dhe jo vetëm tek Papas është shumë e gjerë sfera, ekziston një doktrinë e mirfilltë historike mbi të cilën mbështetet qoftë pretendimi për Vorio-Epirin pra për Epirin e Veriu qoftë sindroma e megaloidesë helene? 

Atëhere po e filloj nga kjo teoria e famshme e megaloidesë prej së cilës është Vorio-Epiri. Në vitin 1821 të gjithë, pjesa më e madhe e udhëheqësve të revolucionit grek ishin shqiptar dhe arvanitas, kam parasysh këtu Koko Petronin, Xha Bellon, Marko Boçarin, Bubulinën, Kondurasin etj. Për të cilët sot shqiptarët duhet të ishin falenderuar dhe të ishin mirënjohës. Sigurisht që në këtë kohë të ndihmuar edhe nga Britania, Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Greqia po kthente koshiencën e vet që ishte një popull i lashtë, që deri atëherë e kishin humbur koshiencën e tyre pas 15 vjetëve në perandorinë osmane. Pikërisht në këtë koh atyre iu deshte një filozofi e madhe që këta të ishin po kaq glorioz do të thoja edhe në historinë më të hershme, dhe në vitin 1840 ne kemi teorinë e megaloidesë. Pra këta ishin popull po kaq i zgjedhur duke manipuluar historinë e shpallën vetën trashëgimtare të perandorisë bizante. 

Ndoshta kanë dhe të drejtë zoti Idrizi sepse ka një debat të madh historik, ata pretendojnë që Epiri është grek, ka qenë historikisht grek me heroin grek. Tani histori është një debat ku nacionalizmat ku shpeshherë politika ka spekuluar. Cili është kundërshtimi juaj historik për atë që quhet Epiri i Jugut apo Epiri? 

Besoj se nuk është një teori edhe historike e imja por do ti referohemi fakteve historike. Po i referohem dy ndër historianëve më të famshëm të lashtësisë Tupititit me veprën e tij madhore “Lufta e Peloponezit”, 400 vjet para erës sonë edhe Stradonit në librin e tij “Gjeografi” në 70 vjet para erës sonë. Në librin e Tupititit thuhet se, në gjirin e Ambrakisë kur përcaktonte kufijtë e helenëve, thoshte se ata në pjesën perëndimore i kanë kufinjtë deri në gjirin e Ambrakisë, pas gjirit të Ambrakisë jetojnë barbarët, barbarët për grekët ishin popuj jo helen, në gjirin e Ambrakisë është gjiri i Artës sot. 

Pra qytetërimi grek shkonte deri aty ku është sot Çamëria? 

Pikërisht 3000 vjet më parë në kufijtë jugorë të Epirit. Të vazhdojmë me historinë, pikërisht 400 vjet para erës sonë tre fiset ilire molosët, kaonët dhe despotët u bashkuan dhe krijuan lidhjen e molosëve lidhje e cila ka ekzistuar për 500 vjet dhe ju them dhe një fakt që motra e mbretit të molosve ishte nëna e Aleksandrit të Madh. 

Në Shkup Aleksandri i madh ka një statujë gjigante. Maqedonasit sllavë thonë që është heroi i tyre kombëtar? 

Unë nuk i hyj kësaj histori për faktin se ku duhet të jetë Aleksandri i madh por atje dihet shumë mirë që nëna e Aleksandrit të madh ka qnëë pikërisht nga fiset e malosëve. Le ti referohemi historisë në vitin 270 para erës sonë ne kemi për herë parë lidhjen Epiriote me Pirron e Madh të Epirit dhe kjo histori vazhdoi derisa Epiri, kufinjë e të cilit vijnë nga lumi Vjosë deri në gjirin e Artës u adminsitruan nga romakët për të ardhur pastaj në një moment shumë të rëndësishëm në vitin 1350 ku kemi despotatin e Artës ku kemi dy udhëheqës që pasuan njëri-tjetrin Pjetër Losha dhe Gjin Bue Shpatën. Helenët i kanë përcaktuar vetë kufinjtë në gjirin e Ambrakisë. Epiri është zona ku përplasen dy qytetërime të mëdha,ai i iliro-pellazgëve. Epiri i jugut sot është Çamëria por ne kemi një raport të zhdrejt. Greqia i ka borxhe shumë të mëdha Çamërisë. Ata jo vetëm na kanë borxh por na kërkojnë borxh. Këtë nuk u ua kemi borxh! 

Kemi përpjekje shumë të fuqishme të Fan Stilian Nolit, kemi dhe në kohën e Mbretit Zog, prononcime jo të vogla dhe kemi disa tentativa të brishta, më modeste, të qeverisë së re demokratike, kur prap së pra, çështja çame është vënë në agjendë. Tjetër punë se shteti shqiptar ka qenë i varfër në aleatë, i varfër në forcë dhe politika më e fortë ka dominuar. Pra, ka pasur tentativa sigurisht që serioziteti i tentativa… 

Zoti Zheji jam duke folur akoma për “Epirin e Jugt” dhe shtëpinë e babait dhe gjyshit tim në Margëlliç. Nuk po tregoj historitë e Strabonit dhe të Ukiditit, por po vij në kohë. Në vitin 1350 Gjin Bue Shpata dhe Pjetër Losha, janë të parët që ndaluan dyndjet e sllavëve në Ballkan. E për të ardhur më pas në një moment shumë të rëndësishëm që ka të bëjë me faktin që Çamëria është okupuar për herë të parë nga Osmanët në shkullin XV dhe XVI dhe asnjëherë Arta, Igumenica, Preveza, që kanë qenë historikisht në kohë të okupuara nga Venediku. Ju jeni një njohës shumë i mirë i Italisë, nëse do të shkojmë bashkë në Palaco Pitti, aty do të gjeni një murale të madhe që thotë: “Beteja në Pargë të Shqipërisë, ndërmjet turqve dhe venedikasve.” Po të vazhdojmë akoma më tej në histori, se dua t’i kthehem asaj hisorisë së flamurit. Duart e ndyra të Kristo Papasit që pash se kishte në dorë një pjesë të flamurit shqiptar, kanë prekur vetëm sopatat e Viktorit, vazhdues i të cilit ai është sot e kësaj dite. Flamuri shqiptar, ky që kemi sot, për herë të parë, zyrtarisht ka dal në kohën e Gjergj Kastrioti Skënderbeut, Kalorësit të Krishtërimit. Ndërkohë, në të gjithë dijeninë time, flamuri i sotëm grek ka dal për herë të parë në vitin 1821. Pra, ne kemi 570 vjet që kemi flamurin tonë zyrtarisht, shteti grek ka vetëm 190 vjet. Më gjeni një paralele mes tyre. 

Papas në intervistë thotë që ne kemi vjedhur shqiponjën e bizantit, që është me dy koka.. 

Është pikërisht kjo ideja, por përpara se të merret me flamurin shqiptar, të merret me flamurin grek dhe të më gjej tek flamuri i sotshëm grek, që unë e respektoj, të më gjej një flamur tjetër grek në 3000 vjet histori që i ngjan këtij flamuri, apo që i ngjan flamurit të shqiptarëve. Ne sot jemi vendi i shqiponjave, ne sot quhemi Shqipëri dhe e dini pse? Sepse shqiponjat rrijnë lart, sorrat rrinë poshtë. Historia është një realitet i shtrirë në një rrafsh të tillë: Ka vetëm një Epir, i banuar historikisht, deri tek ato që shkruhen nga vetë greket, nga fiset ilire Mollosët, Kaonët, Thesprotët, kemi Despotatën e Artës, kemi Lidhjen Epiriote, kemi Pirron e Epirit edhe vijmë në ditët e sotme. 

Megjithë atë, asnjë eksponent grek, i çdo krahu politik, nuk pranon që ekziston një çështje çame. Pra, në të gjitha debatet, në të gjithë kontekstet politike, gjithmonë kur flitet për Çamërinë është sikur flitet për “qoftë largun” për Djallin dhe mbyllet goja, anashkalohet dhe kapërcehet. Papas tha që off record, edhe Ministri i Jashtëm grek pranon që çështje e Vorio Epirit është çështje substanciale, të cilën ata e ndjejnë dhe u dhëmb në zemër, por konjukturat nuk u a lejojnë. Nga ana tjetër kemi Rezolutën tuaj. Papas thotë: Kolonel Zerva i dha fund çështjes çame. Opinioni juaj… 

Do ta nis nga kjo e fundit. Napolon Zerva, i njohur si bashkëpunëtor i gjermanëve, ne kemi dhe marrëveshjen që ka pasur me komandën gjermane, arriti, dhe ky është momenti i fundit i tragjedisë së shqiptarëve të Çamërisë, sepse historia e shqiptarëve të Çamërisë, daton që në momentin që filluan problematikat për të gjitha trojet shqiptare. Pra në 1878 kur u lanë jashtë edhe Kosova edhe Çamëria. Kemi Lidhje e Prizrenit, kemi Lidhjen e Jugut. Nga vitin 1878 në vitin 1911, në Luftën e Parë dhe të Dytë Ballkanike dhe në Luftën e Parë Botërore, shqiptarët e Çamërisë ashtu si dhe ata të Kosovës, kanë luftuar për 30 vjet dhe greku nuk ka arritur asnjëherë të hy në territorin shqiptar të Çamërisë. Në këtë moment, kemi për herë të parë okupimin e Çamërisë në një pamundësi të madhe të shtetit shqiptar. Nesë do t’i referohemi edhe Qeverisë së parë, që thotë: Po hynë forcat greke në Çamëri. Dhe ishte një pamundësi e qeverisë së Ismail Qemalit. Ky është momenti parë i tragjedisë së shqiptarëve të Çamërisë. Të vazhdojmë në histori. Që nga ky moment deri më sot ka pasur një politikë shumë të qartë në vazhdimsi të qeverisë greke për ta zhbërë Çamërinë, për të ndryshuar identitetin e saj, për të ndryshuar raportet demografike aty, derisa vijmë në një moment, në vitin 1923 shqiptarët e Çamërisë me të padrejtë u bënë pjesë e Traktatit të Lozanës, pra të shkëmbimit të popullsisë mes qeverisë turke dhe greke në mënyrë reciproke, por siç e anoncuat dhe ju, nënvizojmë faktin që Fan Noli në vitin 1924 proteston në Lidhjen e Kombeve në Gjenevë përballë Politisit, duke kërkuar të stoponte shpërngulja e çamëve drejt Turqisë, sepse ata ishin shtetas shqiptar. Kërkonte me shumë dinjitet që shqiptarët e Çamërisë të merrnin statusin e minoritetit, kjo që po kërkojmë dhe ne sot në Rezolutë, ashtu siç kemi dhe në vitin 1928 edhe Mehdi Frashërin, i cili prap në Gjenevë në Lidhjen e Kombëve, bënte debat me shtetin grek për këto gjëra. Kemi një moment fatlum, në vitin 1926, gjenerali Pangalos, që ndenji vetëm gjashtë muaj në pushtet, e që është arvanitas, e gjyshi i zëvendëskryeministrit të deri para dy viteve, për herë të parë pati akord me mbretin Zog, që të ndalonte shpërngulja e çamëve drejt Turqisë, të merrnin statusin e minoritetit shqiptar në Greqi dhe të hapeshin shkollat shqipe në Çamëri. 
Pra ajo çka ne duhet të nxjerrim si konkluzion është se në vitin 1924, 1926, 1928, 1930, shteti shqiptar ishte shtet më i fuqishëm, më ifortë se sot? Jo ishte shtet më normal në detyrat e saj kushtetuese. Kurse sot ne kemi lëshuar shumë terren karshi shtetit grek, kemi qenë të intimiduar dhe sot ne nuk mund ta tolerojmë më. Sot, ky Kristos Papas deklaron se ekziston ligji i luftës. Po, po, ekziston ligji i Luftës dhe nuk duhet të bëjmë më sikur nuk e shohim dhe një ndër pikat kryesore të rezolutës është pikërisht heqja e ligjit të luftës. Po vazhdoj pak në histori, gjatë Lfutës së Dytë botërore, shqiptarët kishin dy batalione antifashiste, fillimisht kishin çetën “Çamëria”, pastaj batalionin “Ali Demi”, e vetëm në fund të luftës, nazisti Napoleon Zerva, trashëgimtar i të cilit është sot Kristo Papa, arriti të dëbonte shqiptarët e Çamërisë. Z. Zheji brenda një jave është masakruar 20 për qind e shqiptarëve të Çamërisë. 

Zoti Idrizi, Rezoluta juaj e cila kërkon një rishikim të historisë dhe të marrëdhënieve mes Shqipërisë dhe Greqisë. Çështja Çame nëse do të marrin zgjidhjen që parashikon Rezoluta juaj do të bëhet në marrëveshje dy palëshe. Deri ku shkon angazhimi që duhet të shkoj angazhimi që duhet të ketë shteti shqiptar, nëse kjo Rezolutë merr miratimin e Kuvendit të Shqipërisë? 

Përpara se të përgjigjem më duhet t’i jap një përgjigje asaj çfarë tha ky fosili që ka dal nga muzeu i 80 vjetëve më parë i nazizmit. Është e vërtetë që Napolon Zerva ka mbaruar punë me shqiptarët e Çamërisë, por po ju them, shqiptarët e Çamërisë, e drejta europiane e drejta e atyre 20 % që u vranë, nuk ka mbaruar akoma. 

Ky është një kërcënim? 

Kjo është kështu siç e thash unë, sepse ai thotë që Napolon Zerva ka mbaruar punë me shqiptarët e Çamërisë. Është e vërtetë që ai ka mbaruar punëm, por drejtësia europiane, e drejta jonë që jemi gjallë, akoma nuk ka mbaruar punë me ta. Vazhdimisht jemi etiketuar si bashkëpunëtor të gjermanit. Me lejoni të bëjë pak histori. Në vitin 1940 kur Italia fashiste ka sulmuar nga territori shqiptar Greqinë, të gjithë burrat çam, nga 17 deri në 70 vjeç, janë internuar në ishujt grek. Pra, edhe sikur të donin, kanë qenë në pamundësi të bashkoheshin me Italinë fashiste. Lexoni Kontin Ciano që thotë: Sikur të bashkëpunonin shqiptarët, fati i asaj lufte do ishte ndryshe. E pra, njeriu i cili, në mënyrën më direkte ka qenë bashkëpunëtor i nazizmit gjerman, Napolon Zerva. Kemi marrëveshje, por siç e thatë dhe ju, në vitin 1953 kur Napolon Zerva do të bëhej në qeverinë e parë, Ministër i Punëve të Brendshme, ka qenë protesta amerikane që ky mos të bëhej për shkak të masakrave që kishte kryer në Çamëri. 

Të kthehemi tek Rezoluta. Çfarë mbështetje do të keni dhe si e shikoni? Si do të jenë peripecitë, përparimet apo tërheqja juaj për të miratuar këtë Rezolutë? 

Rezoluta në radhë të parë nuk është thjeshtë e Shpëtim Idrizit, nuk është thjeshtë e komunitetit çam, për mua dhe për ne është një Rezolutë e të gjithë kombit shqiptar, për një të drejtë të mohuar të një pjesë të shqiptarëve. Ne kërkojmë dinjitet dhe reciprocitet. Ne kërkojmë atë çfarë shteti grek na e kërkon për ditë dhe na e ka marrë. Ne kërkojmë të drejtën tonë për t’u rikthyer në trojet tona. Ne kërkojmë edhe nënshtetësinë greke, kush ta dojë. Para disa vitesh shteti grek i kërkonte shtetit shqiptar të mos hiqte dyshtetësinë për minoritarët. Ne kërkojmë pronat tona. Sot shteti shqiptar i ka dhënë të gjitha të drejtat pronësore, ndoshta edhe më shumë, minoritarëve. 

Shteti shqitpar ka dhënë edhe toka për varreza ndaj ushtarëve grekë. Ne japim edhe për varreza.. 

Pa dyshim, ne kërkojmë memoriale për 20 për qind të popullsisë së zhdukur në Paramithi dhe Filat, ndërkaq që shteti shqiptar ka dhënë toka për varreza të ushtrive pushtuese, dhe kam frikë se ende po kërkojnë për varre imagjinare. Të gjithë e mbajnë mend historinë tragjike të zhvarrimeve në Kosinë. Ishin bërë varrezat dhe ditën që ishte përvjetori i pavarësisë së Greqisë, parlamenti shqiptar, në mënyrën më të turpshme, hapni rekordet të shihni çfarë qëndrimi kemi mbajtur ne si Parti Drejtësi, Integrim dhe Unitet, miratoi këtë legalizim. 
Greqia po kërkon varreza për ushtarë imagjinarë grek në Shqipëri. Ne do ta marrim tokën e premtuar në këtë parlament, edhe për t’i larë borxhin që i kanë shqiptarëve të Çamërisë. 
Unë kam besim se ky parlament do të tregohet dinjitoz. Ne kërkojmë që shqiptarët e Çamërisë që janë atje dhe janë të intimiduar për të treguar identitetin e tyre, të mund të shprehin identitetin. Mos të harrojmë që shteti grek është i vetmi shtet evropian që nuk njeh asnjë minoritet, ka dëbuar dhe masakruar shqiptarët, ka shfarosur hebrenjtë, ka dëbuar maqedonasit e turqit. 

Por është shtet i bashkimit evropian dhe NATO-s… 

Hajde ta gjejmë të gjithë bashkë. Se ka edhe këtu një kryetar partie që ka ardhur vonë në Tiranë, sheh nga Athina dhe thotë hajde të shohim drejt Evropës, por Evropa nuk është andej, është nga Perëndimi, siç e ka thënë edhe Pashko Vasa “dielli lind andej nga perëndon”. Ne kërkojmë në rezolutë të hiqet diskriminimi ndaj shqiptarëve të Çamërisë në librat shkollorë grekë. Ne i kërkojmë parlamentin shqiptar që të rivendos dinjitetin dhe reciprocitetin e shtetit shqiptar. 

Atë ditë që depozituat rezolutën çamë disa deputetë entuziastë. Tani nuk dëgjohen më. Kanë filluar presionet e para. Të mos harrojmë se bizneset helene janë shumë të pranishme dhe duket se po prekin disa interesa. Ju ndjeheni i kërcënuar për këtë hap që keni hedhur, bëhet fjalë për 20 30 miliardë euro pasuri, nëse vjen dita për ti marrë kush i jep kaq kollaj? 

Unë e kam zgjedhur vetë këtë rrugë, jam në shtëpinë time, më i motivuar se kushdo që të çojë në rrugën e duhur të drejtën e shqiptarëve të Çamërisë. A mund të na bëjnë ne shqiptarëve të Çamërisë më shumë përshtypje se ajo çfarë na kanë bërë? Sot, janë të gjitha instrumentet, si edhe projektrezoluta, që çdo individ të gjejë rrugën e zgjidhjes, nëpërmjet institucioneve shtetërore, por edhe më gjerë për të gjetur të drejtën. 

Si e shohim ne zgjidhjen dhe preambulën juridike për zgjidhjen. Ne nisemi nga fakti që shteti shqiptar e ka njohur genocidin ndaj shqiptarëve të Çamërisë. Ne nisemi nga një ligj i vitit 1994, i dekretuar edhe nga Presidenti i Republikës, i cili e njeh ditën 27 qershor, si dita e genocidit ndaj shqiptarëve të Çamërisë. Pra, vullnetin e ka shprehur parlamenti shqiptar. e dyta, nisemi nga predispozita që nuk e kemi sulmuar, as në vitin 1940, shtetin grek ndaj kërkojmë heqjen e një ligji absurd si ligji i luftës e ndaj kërkojmë heqjen e një ligji që tenton të bllokojë pronat jo vetëm të shqiptarëve të Çamërisë, por edhe të shqiptarëve të tjerë në Follorinë, Kostur e deri në Selanik. Dy vendet tona kanë një traktat miqësie, kanë firmosur edhe konventën evropiane të të drejtave të njeriut, ne i jemi referuar disa nene të kësaj konvente në projektrezolutën, si për shembull që nuk mund të diskriminohet dikush për shkak të kombësisë apo fesë. Mjafton të përmendin faktin që në vitin 1985 në Greqi kaloi një ligj që të gjithë atyre që u dëbuan gna Greqia në Luftën Civile greke në fund të Luftës së Dytë Botërore iu lejua rikthimi, por përjashtohen vetëm shqiptarët e Çamërisë, sepse aty thuhet se përfitojnë nga amnistia vetëm shtetasit grekë me kombësi greke. 

Është një incident diplomatik dhe unë do kërkoj shpjegime nga Ministri Jashtëm, edhe pse jo interpelancë, që zv/Ministri i Jashtëm ka deklaruar që ekziston Vorio Epiri. Detyra ime si shqiptar është që të reagoj sa herë që cënohet ingreiteti dhe reciprociteti. Do ta bëjë dhe për një fakt tjetër. Jam njohur në një studio televizive që Ambasadori Grek në Tiranë ka kërkuar mosmiratimin e Rezolutës, një ndërhyrje e paranueshme në punët e brendshme të Shqipërisë. 

Përsa i përket faktit, a do ta votoj Parlamenti shqiptar, zoti Zheji ju them, nëse do isha i bindur që ky Parlament nuk do ta votonte, nuk do ta fusja Rezolutën. Kam thënë që në rast se nuk miratohet Rezolota do jap dorëheqjen, si protestë ndaj politikës shqiptare e cila nuk mund të guxoj më, atë që ka bërë Fan Noli, Zogu, Aleksandër Meksi, Serreqi, Muhamet Kapllani, Presidenti Moisiu edhe shumë të tjerë, që do më falin nëse nuk më kujtohen. Çdo parti që do të vendosi që të mos e miratojë këtë rezolutë, do të jetë para shqiptarëve dhe do të marri kosto për diçka të tillë. Ne kemi kërkuar votat e deputetë si individë dhe jo si parti politike. 

Rivendosja e një drejtësie historike është shumë e rëndësishme për të krijuar homologimin dhe standardizimin e marrëdhënieve serioze. Nuk mund të lëmë pa kujtuar që sot jetojnë në Greqi rreth 1 milion shqiptarë, të cilët mezi e kanë fituar betejën e tyre personale për të mbijetuar. Agimi i Artë, me gojën e Kristos Papas deklaron se do të hapë filiale të Agimit të Artë në Shqipërinë e Jugut, cili është reagimi juaj? 

Filiale të Agimit të Artë nuk do të hapen kurrë në Shqipëri për aq sa do të ekzistojnë shqiptarë dhe për aq sa kjo tokë quhet Shqipëri. Kristo Papa duhet të shpallet menjëherë persona non grata. Nëse do të ketë tentativa, Klubi i Patriotëve të Rinj dhe të tjerë u dolën përballë në Këlcyrë, nëse do të ketë rast tjetër, të garantoj se as Kristo Papa, as dikush tjetër nuk mund të hyjnë në Shqipëri sepse jam i bindur dhe jua premtoj që do të përballen me një grup të madhe shqiptarësh. Shteti shqiptar duhet të jetë reciprok dhe në raportet me emigrantët, të cilët punojnë aty me të drejtën e Zotit dhe të kërkojë të drejtat e tyre në çdo moment. 

Zoti Idrizi, ju falënderoj. Besoj që me këtë rezolutë keni hapur, në thonjëza, shumë telashe, shume diskutime dhe do të jeni objekt i shumë komenteve. Mendoj që rrugëtimi i kësaj rezolute në kuvend nuk do të jetë shumë i lehtë, por përgjigja juaj dhe opinioni juaj të bën më optimist. 

Ju falënderoj jashtëzakonisht për këtë bisedë. Ju kërkoj ndjesë juve dhe auditorit, nëse ka pasur ndonjë moment kapërcimi. Ajo që sapo pashë më bën që të punoja shumë me veten që të isha i qetë. Jam i bindur që ai njeri do të kthehet në muzeun e historisë nga ka dalë babai i vet, nazizmi. 

Kjo nuk do të thotë se nëse organizonim dot një debat të drejtpërdrejtë televiziv me të nuk do ta refuzonit. 

Do ta bëja me gjithë qejf. Por të paktën më gjej një të Agimit të Artë që të jetë mosha ime, të jetë pak më i ri. Më sill njëherë Vangjel Dulen këtu se spo e kap dot kam 3 vjet. Kam vetëm një fjalë të fundit, jam i bindur që parlamentarët shqiptarë nëpërmjet zërit të Kristo Papas, Vangjel Dules, do të dëgjojnë më mirë zërin e një të drejte të madhe të mohuar të qytetarëve shqiptarë. Besoj se nuk ka shumë për të zgjedhur dhe unë besoj në këtë gjë.