Çelësi i shërimit të shtyllës kurrizore mund të gjendet te peshqit

Dhimbja e shpinës mund të jetë torturuese dhe është gjithnjë e më e zakonshme me popullsinë në plakje. Kirurgjia e shtyllës kurrizore është në rritje në shumë vende, duke përfshirë kirurgjinë e kushtueshme dhe shpesh të rrezikshme të bashkimit të shtyllës kurrizore. Deri në 18% të operacioneve të shtyllës kurrizore dështojnë, duke çuar në komplikime shkatërruese për pacientët.

Kirurgjia e shkrirjes kurrizore bashkon dy rruaza së bashku për të stabilizuar zonën dhe për të zvogëluar dhimbjen. Megjithatë, shumë varet nga aftësia e rruazave për të rritur lëndë të re kockore dhe për t’u bashkuar siç duhet pas operacionit. “Në shumë raste, kjo nuk ndodh sepse pacientët nuk janë në gjendje të kapërcejnë atë boshllëk në kockë,” tha John Zellmer, koordinator i projektit SmartFuse të financuar nga BE dhe bashkëthemelues i kompanisë suedeze të pajisjeve mjekësore Intelligent Implants. Frymëzimi për SmartFuse erdhi nga një takim midis vëllait të Zellmer, mjekut suedez Dr Erik Zellmer dhe një inxhinieri biomjekësor irlandez të quajtur Dr Rory Murphy.

Të dy u mahnitën nga fakti se sa operacione të shtyllës kurrizore dështojnë për shkak të mungesës së rritjes së kockave. Megjithatë, ka kohë që dihet se kockat rimodelohen natyrshëm duke përdorur sinjale elektrike të krijuara nga vetë trupi. Kjo i bëri dy mjekët të krijonin një kompani për të zhvilluar një implant të shkallës mjekësore të parë në llojin e tij, i aftë për të përdorur sinjale elektrike të synuara me kujdes për të përshpejtuar, kontrolluar dhe monitoruar rritjen e kockave. “Ne po rrëmbejmë sinjalin e vetë trupit duke krijuar një fushë elektrike pikërisht në vendin ku duam që kocka të rritet, rreth implantit”, tha John Zellmer.

Provat e deleve:

Projekti filloi në prill 2022 dhe zgjat deri në nëntor 2024, me mbështetjen financiare të BE-së që vjen përmes Këshillit Evropian të Inovacionit. Provat klinike fillestare të kryera në dele janë shumë premtuese. Sipas Zellmer, në vetëm gjashtë javë, delet që përdornin këtë pajisje kishin tre herë më shumë kocka sesa ato pa të. Mund të jetë një rrugë e gjatë drejt rikuperimit për pacientët pas operacionit të shpinës, duke u marrë nëntë deri në 12 muaj që ata të rritin kockën e nevojshme për përfundimin e shkrirjes. Shpesh, dështimi mbetet i padiagnostikuar për një vit ose më shumë pas operacionit dhe është e vështirë për mjekët të vlerësojnë se sa mirë po përparon procesi i shërimit.

Me SmartFuse, implanti merr sinjale me valë dhe lidhet me një portal të bazuar në renë kompjuterike që u ofron mjekëve një pasqyrë të paprecedentë se si po shkrihen kockat. Ndërsa kocka rritet rreth implantit, sinjalet elektrike mbyten gjithnjë e më shumë. Detektorët më pas mund të “ndjejnë” sinjalin në rënie dhe të vlerësojnë se sa kockë është e pranishme. Kjo aftësi për të parë se si një pacient po përparon do të ishte një pasuri e vlefshme si për mjekun ashtu edhe për pacientin. Ndërsa ende herët, kompania shpreson të marrë miratimin rregullator në Evropë dhe SHBA deri në vitin 2028.

Provat me peshqit:

Ndërkohë, dy lloje të zakonshme të peshqve të akuariumit: peshku zebra dhe medaka dhanë frymëzim për një ekip studiuesish të rinj që kërkuan të dhëna se si të trajtojnë problemet e zakonshme të skeletit te njerëzit.Skeleti ka shërbyer si një skelë për kafshët vertebrore ato me shtylla kurrizore për rreth 400 milionë vjet. Meqenëse evolucioni funksionon sipas shprehjes së vjetër “nëse nuk është prishur, mos e rregulloni”, peshqit, zvarranikët, zogjtë dhe gjitarët ende përdorin të njëjtat gjene dhe proteina për të krijuar kornizën e tyre skeletore.

Pra, ndërsa peshqit dhe njerëzit janë padyshim mjaft të ndryshëm, ngjashmëritë i lejojnë shkencëtarët që studiojnë skeletet e peshqve të bëjnë zbulime interesante mjekësore. “Shumë gjene që shkaktojnë probleme skeletore te njerëzit tani është treguar se gjenerojnë probleme të ngjashme te peshqit,” tha Dr Marc Muller, i cili drejtoi projektin BioMedaqu të financuar nga BE dhe është biolog në Universitetin e Lièges në Belgjikë. Qëllimi i përgjithshëm i punës ishte të merrte njohuri më të thella në mekanizmat themelorë që mund të shkaktojnë keqformime skeletore te njerëzit  dhe te peshqit e kultivuar.

Disa projekte shikuan ndikimin e elementëve gjurmë si zinku, seleniumi, vitaminat, acidet yndyrore dhe probiotikët në zhvillimin e skeleteve të peshkut dhe mënyrën se si ushqimi mund të përmirësohet duke i shtuar ato në përzierje. Hulumtimi avancoi njohuritë midis shkencëtarëve në një mënyrë që përfundimisht do të përfitojë nga akuakultura, të kuptuarit e biologjisë skeletore dhe, në fund të fundit, te pacientët njerëzorë, sipas Muller. Më shumë gjetje nga studiuesit janë në rrugë e sipër.