Edmond Tupja
Kriza greke e ka tronditur Europën, madje ka shqetësuar deri edhe Presidentin amerikan. Sipas disa sondazheve të kohëve të fundit, taksapaguesit e një sërë vendesh të Bashkimin Europian mendojnë se boll kanë kontribuuar në ndihmën që qeveritë e tyre i kanë dhënë Greqisë prej disa vitesh për ta shpëtuar atë nga katastrofa ekonomike e politike që po e kërcënon.
Kështu, para disa ditësh, gjatë një edicioni qendror lajmesh në kanalin frankofon TV5 MONDE, mësova se i binte që çdo francez të kishte derdhur deri më sot 600 euro në kuadër të ndihmës financiare dhënë Greqisë nga shteti i tij si pjesëtar i Bashkimit Europian. Mendoj se, duke vërejtur dëshirën dhe entuziazmin e paparë të qeverisë shqiptare për të realizuar ëndrrën europiane të shtetasve të vet, pra, për ta futur sa më shpejt atdheun e tyre në gjirin e Bashkimit Europian, zoti Rama, si Kryeministër, duhet të ketë nxjerrë mësime nga kriza greke, sepse edhe ne, shqiptarët, jemi shumë të ngjashëm me grekët e sotëm, një numër jo i vogël i të cilëve kanë, me gjasë, gjak arvanitas në deje: edhe ne jemi ballkanas si ata, më shumë të çmendur pas qejfit sesa pas punës, dredharakë e pokeristë (shtatë hile një trimëri) si ata, shpikësit e Kalit të Trojës, të bindur gati-gati sa ata se ligji dhe rregullat edhe mund të anashkalohen etj., etj.
Rrjedhimisht, në mënyrë që historia e Greqisë së sotme të mos përsëritet në Shqipëri kur kjo të jetë integruar në Bashkimin Europian dhe të jetë futur në zonën e euros, kërkohet që qeveria e zotit Rama të marrë masa të ngutshme për t’i edukuar shqiptarët me idenë se lypset të prodhojnë dhe për këtë duhet ristrukturuar e rigjallëruar industria e lehtë, bujqësia, turizmi dhe tërësia e transporteve, sepse nuk mjafton vetëm të merren me tregti e të ofrojnë shërbime.
Meqë u pa qartë se Greqia paska qenë hallka më e dobët ose nxënësja më e prapë e Bashkimit Europian, qeveria e zotit Rama duhet të kërkojë modele në veri, andej nga Lituania e Sllovakia, që shtrënguan rripin e iu përveshëm punës dhe që sot përmenden për kapërcimin me sukses të krizës. Me një fjalë, duhet ndërruar mendësia e shumicës së shqiptarëve lidhur me konceptin “punë”. Nëse, sipas një teze fort të njohur të materializmit historik apo, më saktë, të sociologjisë marksiste, puna e shndërroi majmunin në njeri, do të jetë sërish puna që do ta shndërrojë shqiptarin e tipit homo albanicus, d.m.th. homo dembelus, në shqiptar të tipit homo albanens, si pasardhës të denjë të homo sapiens-it.
Uroj, shpresoj e besoj që Rama, i cili i përket atij brezi që e studioi me detyrim në shkollë materializmin dialektik e historik, ta ketë kuptuar më në fund, ndonëse kjo mund t’i duket paksa paradoksale, se qeveria e tij duhet të nxitohet pa u ngutur, po e përsëris, pa u ngutur, në përpjekjet e tij që Republika tmerrësisht demokratike e Shqipërisë të përfshihet në Bashkimin tmerrësisht kërkues Europian, sepse shtetasve të saj do t’u nevojitet kohë të shkëputen nga nocionet “pallë & rrumpallë”, përmes edukimit me respektimin e ligjeve dhe të rregullave, si edhe me dashurinë për punën e vetvetes e të tjetrit.
Në këtë kuadër, le të më lejojë lexuesi i vëmendshëm dhe i paanshëm i kësaj rubrike që ta ilustroj çka kam shkruar më sipër me një shembull tipik të qëndrimit të shumicës prej nesh ndaj punës; dëshiroj të ndalem, sado shkurtimisht, te njëra nga shprehjet më të përdorura me shkrim e me gojë nga shtetarët dhe shtetasit e Republikës tmerrësisht demokratike të Shqipërisë së udhëhequr nga një qeveri tmerrësisht socialiste, të ndalem pra, te togfjalëshi “S’ka problem”.
Po t’u referohemi togfjalëshave përkatësisht anglez, francez dhe italian No problem, Il n’y a pas de problème dhe Non c’è problema, në pamja të parë duket sikur këta janë të barasvlershëm, si nga pikëpamja formale, ashtu edhe nga ajo kuptimore, me togfjalëshin shqip “S’ka problem”. Mirëpo, sipas një ankete të herë- pashershme që bëj pranë bashkatdhetarëve të mi prej disa vitesh, më rezulton se, çuditërisht, në gojën dhe, aq më keq, në mendjen e tyre, shprehja “S’ka problem” ka, në shumicën e rasteve, kuptimin “mos u nxito”, “kemi kohë”, “avash-avash” “mos e vrit trurin”, “hajde të pimë një kafe”, ndërsa, çdo anglez, francez apo italian do të thoshte, me ndonjë përjashtim të rrallë, se No problem, Il n’y a pas de problème dhe Non c’è problema kanë vetëm një kuptim dhe vetëm një: “Pa merak, kjo punë do të kryhet”!
Sidoqoftë, edhe nëse ndonjë anglez, francez apo italian do të anojë nga varianti kuptimor shqiptar i shprehjeve në fjalë, me shumë gjasë do të ketë pasur ndonjë paraardhës shqiptar të tipit homo dembelus! Së fundi, por jo më së paku, kur ndonjë shqiptar i tipit homo albanicus, sidomos kur është politikan, thotë “S’ka problem”, duhet të kuptojmë se, në fakt, “Ka problem”: ai do që zgjidhjen e tij ta shtyjë sine die për arsyet e lartpërmendura, pa harruar gjithsesi faktin se, historikisht, politikanët tanë janë zbythur krenarisht drejt së ardhmes.
Gazeta Panorama, 12 korrik 2015
